Дата: 2016-03-05
Мубориза барои дар ?олати таби? ниго? доштани ?абати газии атмосфера яке аз омил?ои баланд бардорию нига?дории саломатии инсон, дар меъёри муайян ниго? дории намуд?ои ?айвонот ва набототи ?ар як сарзамин мебошад. Азбаски ?аво дар ?аракат аст, таркиби он доимо иваз шуда меистад, ин ба вайроншавии таркиби газии атмосфера сабаб шуда ба табиат ва сарват?ои он зарари калон меорад. Аз ин р? пеши ро?и ифлосшавиро гирифтан вазифаи як?ояи ?амаи давлат?о мебошад. Хусусан давлат?ои тара??? кардаи саноат? ба ин масъалаи му?им эътибори ?идд? доданашон лозим, ки он бо се ро? ан?ом меёбад.
Масъалаи му?офизати ?аво масъалаи нав набуда, ба ин масъала аз давра?ои пеш эътибори ?идд? медоданд. аввалин бор дар соли 1913 аз тарафи Думаи Давлат? ?онун бароварда шуда буд, ки со?ибони заводу фабрика?о ба партов?ои корго??ои худ эътибор ди?анд, зеро он?о тан?о даромади изофаро дар назар доштанду о?ибати фаъолияти худро ба инобат намегирифтанд.
Дар соли 1958 бо ?арори Ш?рои Вазирони Итти?оди Ш?рав? саринспексияи давлат? оид ба му?офизати ?аво ташкил ёфта буд , ки ба он вазорати тандуруст? ро?бар? мекард.
Ба вайронкунандагони тартиботи тоза ниго?дории ?аво ?арима му?аррар карда шуд ё то як сол аз озод? ма?рум намуданро дар кодекси ?иноятии ?ар як ?ум?ур? дохил карданд.
Соли 1972 дар р?зномаи Сессияи Олии Итти?оди Ш?рав? масъала « Дар бораи чора?ои минбаъд ?ам бе?тар намудани му?офизати табиат ва самаранок истифода бурдани захира?ои таби?»ба миён гузошта шуда буд, ки дар он тоза ниго? доштани ?аво масъалаи му?им ба ?исоб мерафт.
?арори Ш?рои Вазирони Итти?оди Ш?рав? аз 6 декабри соли 1984
« Дар бораи тадбир?ои иловагии пешгир? намудани ифлосшавии ?авои атмосфераи ша?р?о, дигар ма?ал?ои а?олинишин ва марказ?ои саноат? » амал намуда буд.
Аз р?и ин ?арор барномаи муфассале омода шуда буд, ки барои минбаъд ?ам паст кардани дара?аи ифлосшавии ?аво тадбир?о ?уста, самараи газтозакун?, чангкаширо афзуда , исте?сол ва истифодаи хел?ои дигари ашёи хом ва с?зишвор? , инчунин та?йир додани кори исте?солот ва берун аз ?удуди минта?а?ои исти?омат? баровардани сеххо ва участка?ои ?удогона имконият пайдо шавад. Дар баробари ин ба кори инспексияи давлат? барои риоя намудани шарту ?оида?ои ?онуни му?офизати табиат ди??ати махсус дода, ба вазорату идора?ои дахлдор супорида шуд, ки му?имтарин вазифа?ои муайян ва амал? кардани раванд?ои нави технолог?, усулу восита?ои тоза кардани партов?оеро , ки ба атмосфера мераванд ва ?амаи ин ба хеле кам ифлос шудани ?авои ша?р?о ва дигар ма?ал?ои а?олинишин имконият меди?ад, барои дохил намудан ба барнома?ои илмию техник? ва на?ша?ои тара??иёти илму техника дар ?ар як 5- сола тайёр кунанд.
Барои ин амал? намудани ин барнома?о ташкилёбии Комитети му?офизати табиат дар ми?ёси Итти?оди Ш?рав? (1988) роли му?им бозид.
холо яке аз вазифа?ои му?им ин тоза ниго? доштани ?аво ба ?исоб меравад, зеро зиёда аз 70 корхона?ои саноат?, ?амчун ифлоскунандаи ?авои атмосфер? ба ?айд гирифта шудааст. Аз ин ми?дор корхона?о 58 – 60 фоизаш ?ифзи санитар? надоранд. Сол?ои охир дар хусуси тозагии ?авои ша?р?о чорабини?ои зиёде андешида шуда истодаанд.
Тан?о дар давоми 2 – 3 соли охир дар корхона?ои саноатии ?ум?ур? 70 та??изоти нави тозакунии газ ба истифода дода шуда, 25 та??изоти дигар таъмир шудаанд.
хавои тоза барои фаъолияти м?ътадили тамоми организм?ои зинда зарур аст. Ч? тавре медонем нопоксозии ?авои атмосфера аз давра?ои ?адим сар шудааст. Аммо дар он давра?о ми?дори одамони Сайёра кам буду ?ам истифодаи сарват?ои табиат ночиз. Аз ин р? маводи нопоке, ки ба таркиби атмосфера ворид мегашт, худтанзимшаванда буд. Вале бо сабаб?ои ?айдшуда ?обилияти худтанзимшавии атмосфера паст шуда, таркиби он нопок гашт, ки хатари нобудшавии ?исме аз организм?ои зинда ба амал омадааст. Аз ин р? ?ифзи атмосфера на ин, ки вазифаи давлат?о, муассиса?о ё вазорат?о, балки вазифаи му?аддаси ?ар як фарди табиат гаштааст.
хифзи ?авои атмосфера чун ?ифзи об мушкили?ои зиёде дорад. Яке аз мушкили?ои ?ифзи атмосфера ин ?аракати ?аво мебошад. Аз ин р? ?ифзи атмосфера вазифаи давлат?ои ало?ида не, балки вазифаи му?аддаси давлат?ои гуногун, ки дар ?амсоягии якдигар ?ойгиранд мебошад. Масалан, ?ифзи ?авои атмосфера ва об дар Осиёи Марказ? вазифаи давлат?ое мебошад, ки дар ?аламрави он ?ойгиранд.Аз ин р? ?амкори?ои байналхал??, Созишнома?о оид ба ?ифзи ?аво низ чорабинии мушаххас барои поку беолоиш ниго? доштани ?аво маъсуб меёбад.
Барои тоза ниго?дории атмосфера чорабини?ои зерин андешида шуданаш лозиманд;
Тоза ниго?дории ?авои ша?р?о ба кабудизоркунии хиёбон?о ва ташкили бо??о низ вобастаг? дорад. Имр?з?о ин масъала дар но?ия?ои гуногун ва ша?р?ои зиёди сайёра ?алли худро ёфта истодаанд.
Маълум аст, ки дара?аи тара??иёти ?амъияти имр?заи индустрияв?, пеш аз ?ама , ба он муайян карда мешавад,ки вай то ч? андоза бо нер?и бар? таъмин аст. Исте?соли бар? со?аи му?ими и?тисодиёти мамлакати мо мебошад. Дар ?алли ин мушкилот офтоб ?ам роли калон мебозад. Дар ин бобат пешрафти илми гелиотехникаи ?ум?уриамон дар сол?ои наздик ба му?офизати ?аво ?иссаи босазои худро мегузорад ва дар ин бора масъаларо васеъ шар? додан? ?астам. Маълум аст, ки ?исми зиёди масо?ати То?икистонро к?? ташкил меди?ад ва к???ои баландтарини мамлакатамон ин ?о во?еъ гардидаанд. Аз сабаби но?амвории масо?ати ?ум?ур? дар он минта?а?ои гуногуни и?лим? дучор меоянд. Тобистон ?авои води?о ба?оят метафсад, зимистон бошад, ?авои к??сор ( хусусан Помири Шар?? ) ?а?ратун аст. хавои р?зонаю шабона аз ?ам фар?и калон дорад. Бо ибораи дигар, дар ?ар минта?аи ?ум?урият амалан дар ?амаи фасл?ои сол хонаро гарм ё хунук кардан лозим меояд.
Барои р?згор оби гарм зарур аст, зеро сокинон ?оло бе он мав?удияти худро тасаввур карда наметавонанд. Сокинони но?ия?ои дур бошанд, аз ин ?аловат ?ан?з бенасибанд. Саноат ва хо?агии ?ишло? ?ам ба оби гарм э?тиё?и калон доранд. Барои гарм кардани хонаву об, сал?ин намудани бино нер?и бар? лозим. халли ин масъала чандон осон нест. Инсоният бештар аз 80%- и нер?и бар?ро дар нати?аи с?зондани нафту газ , сланес?ои с?занда, ч?б, торф, ангиштсанг ва ?айра ?осил мекунад аз як тараф, ин захира?ои с?зишвор? сабаби ифлосшавии ?аво гардида, аз тарафи дигар, захираи ин сарват?о торафт кам шуда истодааст. Барои ин бояд аз манбаъ?ои бар?ди?анда: офтоб , шамол, дарё?ои хурд, гармчашма?о, к?л?ои зеризамин? истифода бурд.
Офтоб аз ?и?ати «захира» - и бар? дар ?ои аввал меистад. хар сол замин аз офтоб ба ми?доре нер? ( энергия ) мегирад, ки он аз тамоми манбаъ?ои бар?ди?андаи р?и замин хеле зиёд аст. Амалан истифода бурдани ?иссаи камтарини нер?и офтоб кори моро ба?оят осон хо?ад кард.
?ум?урии мо пурра дар « минта?аи офтобии ?а?он? » ?ойгир шуда, и?тодори бузургро барои рушди истифодаи энергияи офтоб? дорад. Давомнокии солонаи р?шноии офтоб дар ?удуди ?ум?ур? аз 2100 то ба 3170 соатро дар як сол ташкил меди?ад.Дар минта?а?ои ни?оят гарм дар як сол 2700 соат ва зичии афканишоти офтоб то 1 кВт/м*2 ва зиёдтар мебошад. Ба ин бартари?о ва шароити мусоид ниго? накарда, дар ?ум?ур? и?тидори бузурги он ?ариб, ки истифода бурда намешавад аз ин р? барои ба даст овардани он дар па???ишго?и физик? - техникии Академияи Илм?ои ?ум?урии То?икистон фаъолияти илм? бурда шуда истодааст.
Ба бино?ои ?озираи ?ар як ша?р як назар кунед: дар тиреза?ои он?о кондисанерро мебинед. Барои исте?соли ин аппарат?о, ки ба млн?о адад мерасанд, одамон ч? ?адар ме?нат сарф кардаанд, барои кори он?о ч? ?адар нер?и бар? лозим аст! Оё ?авои хонаро осонтару арзонтар, сал?ин ё гарм кардан мумкин нест?. Барои ин сохти бино?оро аз ?и?ати меъмор? ва му?андис? аз нав кардан лозим, то ки радиасияи офтоб асбоб?ои офтобии сал?ину гармкуниро, ки дар болохона ё та?хона во?еъ гардидаанд, ба кор дарорад, ин гуна асбоб?о ихтироъ ва сохта шудаанд. Агарчи он?о аз ?и?ати техник? номукаммаланд бо ву?уди ин дар баъзе бино?ои ?озиразамони кор мекунанд. Бояд гуфт , ки офтоб ?ар ?адар гармтар бошад, он асбоб?о ?амон ?адар бештар фаъолона кор мекунанд. Дар шароити То?икистон ин гуна асбоб?о дар фасли тобистон ба андозаи зарур? хунук? ?осил карда, зимистон талаботро ба гарм? ?исман ?онеъ гардонда, соли дароз ба ми?дори зарур? оби гарм дода метавонанд.
Со?а?ои кишоварз? ба а?ол? дар фасли гарми сол меваю сабзавот меди?ад. Аз ин р?, ин ма?сулот?оро ?ама?ониба э?тиёт кардан зарур аст. Барои ин кор ?ам хунук? зарур аст. Аз ин мебарояд, ки барои анбор?ои меваю сабзавот ва картошка яхдон?ои аз ?исоби нер?и офтоб коркунанда ихтироъ кардан мувофи?и ма?сад аст.
Мутахассисон из?ор доранд, ки и?тидори энергияи шамол дар ?ум?ур? ба таври кифоя ом?хта нашудааст. Аз р?и тахмин?ои гуногун он дар як сол аз 30 то 100 млрд. кВ соатро ташкил меди?ад. Истифодаи энергияи шамол дар минта?а?ои ало?идаи ?ум?ур?, ки суръати шамол ба таври кифоя зиёд аст ( зиёда аз 5 - 6 м/с дар баландии 10м аз сат?и боло? Ху?анд, ?айро??ум, а?баи Ша?ристон, Анзоб ва дигар ?итъа?о) ояндадор мебошад. Дар ин ?о дастго??ои энергияи шамолро метавон барои тавлиди нер?и бар?, бардоштани об?ои зери замин? ва ордкун? истифода намуд.
Аз ?исоби пасмонда?ои ?айвонот, партов?ои хо?агии кишоварз? ва ?ангал метавонем биогаз ?осил намоем ва ?амчун манбаи иловагии энергия истифода бароем. Мутахассисон чунин ме?исобанд, ки дар шароити То?икистон бо истифодаи пасмонда?ои ?айвонот дар ма?м?ъ наздик 0,1 млрд. м*3 биогаз ба даст овардан мумкин аст. Исте?соли биогаз метавонад 5 – 20 % талаботро аз ?а?ми умумии гази таби?, ки То?икистон ?ар сол мегирад, п?шонад ( « Дурнамои иситифодаи биогаз дар То?икистон » Х.М.Ахмадов, Х.С.Каримов. ) . Дар То?икистон аллакай як ?атор дастго??ои биогаз? амал мекунад, вале истифодаи оммавии он ал?ол пурра ба назар намерасад.
Даст кашидан аз автомобил?ои ба меъёри давлат? мувофи? набуда, низ яке аз чорабини?ои ?ифз намудани ?аво ба ?исоб меравад, зеро на?лиёти автомобил? яке аз манъба?ои асосии партови маводи за?ролудкунанда ба ?авои атмосфера мебошад ва ин пеш аз ?ама ба сифати пасти с?зишвории истифодашаванда ва ?олати ?айри?аноатбахши техник? ало?аманд аст. Дар сол?ои охир а?амияти на?лиёти автомобил? боз ?ам афзуда он беш аз 85 % боркашон? ва камтар аз он мусофиркашониро ан?ом меди?ад. Ра?обат дар бахши хизматрасонии такс? мо?иятан назаррас буда, аксар ронандагони он ма?буранд, ки с?зишвории сифатан пастро харидор? намоянд, ки ин боиси фарсудашавии ?исм?ои дохилии автомобил мегардад ва с?зишвории он ба пураг? нас?хта ?аворо ифлос мекунанд. Чуноне, ки аз маълумотнома?о бар меояд дар Душанбе 87 % ми?дори умумии партов ба атмосфера ба на?лиёти автомобил? рост меояд. Гази ихро?шавандаи двигател?ои дарунс?з ( махсусан карбюратор?) дорои ми?дори зиёди омехтахои за?ролудкунанда - бензапирен, алдегид, оксиди нитроген, карбон ва пайвастаги?ои хатарноки сурб мебошад Ми?дори нисбатан зиёди маводи за?ровар дар таркиби газ?ои истифодагардида, ин чунин ?ангоми ба танзим надаровардани системаи с?зишвории автомобил ба миён меояд. Аз ин р? системаи чорабин? ?уста шудааст ин пеш аз ?ама танзими дурусти системаи с?зишвор? буда, он имконият меди?ад, ки ми?дори партов 1,5 маротиба ва истифодаи нейтрализатор?ои махсус бошад, за?ролудии газ?ои хори?шавандаро 6 маротиба ва аз он бештар кам мекунад. Чунин чорабин? дар вилояти Су?д низ ба мушо?ида расид, та?и ?афтаи гузашта аз марзи ша?ри Ху?анд автомобил?ои мусофиркашон, ки ба талаботи меъёр? ?авобг? набуданд корношоям ?исоб карда шуда, аз фаъолияти мусофиркашон? дар доираи ша?р боз дошта шуд, ин амалест, ки дар ?одаи му?офизати табиат ва сарват?ои он хокимияти И?роияи давлат? бе тараф нест ва доимо к?шиш ба хар? меди?ад, ки табиати солим бо ?амъияти солим ало?аманд бошад. ?айд кардан ?оиз аст, ки дар Япония автомобил?ои бар?ии дар ?а?он аз хама тезтарин ихтироъ карда шудааст, ки суръатнокии он то 311 км/ соат мебошад. Дарозии автомобил 7 метр буда барои 8 нафар му?аррар шудааст. Бар?бори батарея та?рибан ба 300 км кифоя аст. Ин автомобил имконият меди?ад, ки партов?и гази ангидриди карбо дар фазои атроф кам карда шавад.
Манзил - яке аз обект?ои асосии истифодабарии энергия ва манбаи ифлосшавии му?ити зист ба ?исоб меравад. Вай 49 % энергияи исте?солшударо истифода бурда, барои 40% ифлосшавии му?ити зист, хусусан ба ифлосшавии ?аво сабаб мегардад. Тад?и?от?ои аз ?ониби па???ишго?и давлатии экологияи та?рибавии Вазорати ?ифзи табиати Руссия гузаронида шуда, му?аррар намуд, ки манъбаи 80% модда?ои химиявии дар му?ити ?авоии бинои исти?омат? пайдо шуда, истифодаи масоле?и сохтмон? ва пардозди?анда мебошанд. Бинобар ин, ?ангоми ба тартиб даровардани бино?ои исти?оматии к??на ё ба ?ои нав к?чидан на тан?о меарзад дар бораи зебо?, ?и?ати ороиши дохил?, балки дар бораи саломатии худ низ фикр намуд.
Бояд донист, ки дар ранг?ои замонав?, мавод?ои ороиш?, ширеш?о, масоле?и р?йбасти девору фарш - хусусан дар ?о?аздевор?ои винили вазнин, ки ?оло дар кишварамон маш?ур аст, ки дар бино?ои исти?омат? па?н гардида, метавонад сабаби бемори?ои гуногун гардад, аз ин ли?оз дар замони муосир дар Аврупо ва Америкаи Шимол? беш аз бист сол ин ?аниб сохтмон?ои хона?ои эколог? ба ро? монда шудааст, ки нати?а?ои безарраии он ?ам ба табиат ва ?ам ба инсон собит шуда истодааст.
Хонаи эколог? – ин марзилест, ки аз ?и?ати эколог? тоза, ки осоиши замонавиро бо тарзи со?ибихтиёрии ?имояти ?аёт тавъам намуда, дар он ни?оят манбаъ?ои бар?ароршаванда ба мисли энергияи офтоб , мархила?ои доирав? ба мисли усули биологии коркарди партов?ои органик? истифода бурда мешаванд. Хонаи эколог? аз ма?сулоти ма?ал?, замини назди ?авлиг? барои ба кор барии ?амаи партов?ои органик? ва парвариши зироат, ки ?исми ?удо нашавандаи он ба хисоб меравад, сохта мешавад. Дар хонаи эколог? истифодаи кандани?ои фоиданоки с?зишвор? ду - се маротиба кам мегардад ва доираи сарбастаи биолог? ба ву??д меояд, ки натан?о му?ити зист ва ?абати атмосфераро аз ифлос? эмин медоранд, балки барои бе?тар гардидани ?олати табии он мусоидат мекунанд.хамин ?оида?о метавонанд, та?диди хонахои ша?риро асос гиранд ва ба мар?илаи экологиякун? мусоидат намоянд.
Просмотр: 2883
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved