Дата: 2015-10-27
Тамоили бадшавии вазъи эколог? хоси тан?о давлат?ои мутара??ии ?а?он нест. Албатта ба дара?аи баланди ис-техсолоти саноатии чунин мамлакат?о ногувории бештари эколог? мувофик меоянд, вале ?амбастагиву робитаи сайё-рав? сабаби тагйироти му?ити зисти мо низ мегардад. ?айр аз ин омил?ои зиёди дохил? ба дигаршавии шароити ма?ал сабабгоранд. Масалан, то сол?ои 70-ум ба ?ар сари а?олии ?ум?урии 0,15 га замини обёришаванда, вале ?оло 0,11 га чунин замин мувофи? меояд. дар давоми як сол аз ?исоби оби дарёи Сир 420 ?азор т. ва Аму 500 ?азор т. намак?ои гуногун, ?ангоми обёр?, сабаби ш?разании замин?ои корам мешаванд.
?а?ми солонаи истифодаи пептитсид?о (хлорофос, фо-залон, тиодан, сумисидин ва гайра) сол?ои о?ир дар ?ум?ур? бештар аз 14 ?азор т. буд ки ба ?ар гектар 16 кг рост меомад. Дар об?ои зеризамин? пайвастаги?ои нитро-ген одатан дар шакли нитрат?о, нитрит?о ва ион?ои аммо-ни? ба кайд гирифта мешаванд.
Партов?ои модда?ои за?рнок ба атмосфера аз ?исоби корхона?ои саноат? (64%), Вазорати сохтмон ва истифода-барии ро??ои автомобилгард (10%), Кумитаи давлатии са-ноати х?рокворй, ширкати «Агрохим» ва гайра бештар аз 100 ?азор т буд. Баъди андешидани баъзе чора?ои бе?буди вазъи эколог?, инчунин аз аввал?ои сол?ои 80-ум манъ на-мудани коркарди майдон?ои пахта бо пеститсид?о тавас-сути тайёра?о партов?ои ифлоскунандаи атмосфера дар ?ум?ур? нисбат ба соли 1989 ба 23% кам карда шуданд. Тан?о дар соли 1990 ба 16 ?азор тонна кам кардани чунин партов?о пешбинй шуда буд.
Мушо?идаи ?авои атмо бахусус Турсунзода дар давоми сол?ои 1990-96 нишон дод, ки ба ?аво воридшавии модда?ои за?рнок, бо ву?уди та-моили камшавй доштанашон, амалан пурра истисно наме-шаванд. Сабаб?ои асосии ифлосшавии ?авои ша?р наклиёти автомобилй (аз 53% то 70%) аст. Сол?ои 80-ум ифлосшавии атмосфераи ш. Душанбе то андозае буд, ки онро ба ша?ри азиме чун Ню-Йорк мукоисашаванда ме?исобиданд.
Тамоили ба атмосфера камтар воридшавии газ?ои за?рнокро дар шароити То?икистон бо он шар? додан мумкин аст, ки аз як тараф раванди технологии исте?солот такмил дода шуда аз тарафи дигар ?а?ми худи исте?солоти саноат? назаррас ко?иш ёфта буд. Афзоиши бемайлони ?а?ми боркашон? тавассути наклиёти ?аво? низ сабаби ифлосшавии му?ити атроф ме-гардад. Ба ?исоби миёна як тайёраи реактивй дар як соат 15 I с?зишвор? ва 625 т ?аво истифода карда, ба му?ити атроф бештар аз 47 т гази ангидриди карбону ?убор, 635 кг окиси нитроген, 15 кг окиси сулфур ва ?айра хори? мекунад. Ин аст, ки дар фосила?ои гуногуни шабонар?з таркиби хавои мавзеъ?ои назди фурудгохи ?авой аз ма?ал?ои дуртари ша?р фарк мекунад. Барои ба ин нукта бовар кардан ба ёд овардани минтака?ои шартан «тоза» ва «ифлос» номидаи умури санитарию эпидимиологии ш. Душанбе кофист. Аз р?и мушо?ида?ои дар давоми сол гузаронидашуда мукар-рар намудаанд, ки микдори моддахои за?рноки ?аво дар минтака (зона) -и ифлос 2 бор зиёдтар аст.
Муассиса?ои муоли?авии пешгирикунандаи бемори?о аз р?и та?лили маълумоти гирифтаашон ба хулосае омада-анд, ки дар байни а?олии минтакаи «ифлос» теъдоди бемо-рон 1,8 маротиба зиёдтар астЛАз чумла бемори?ои ро?и нафас 1,7 маротиба, бемории ишемикии дил 2,3 маротиба, бемори?ои гипертон? 2,2 маротиба, бемори?ои п?ст 2,6 ма-ротиба, бемори?ои узв?ои ?озима 2,4 маротиба бештар ду-чор шуданд. Чунин тамоил нисбат ба к?дакон низ ошкор карда шуд ва мутаасифона нишонди?анда?ои дар боло овардашуда барои к?дакон бадтаранд. Масалан, ба ?ар 1000 нафар а?ол? дар зона?ои «ифлос» ва «тоза» муво-фикан микдори зайли беморон ба ?айд гирифта шудаанд: байни калонсолан 341 ва 178 нафар, байни к?дакон 357 ва 216 нафар.
Мушо?идаи вазъи экологии об?ои территорияи ?ум?уриро лаборатория?ои Вазорати ?ифзи му?ити зист, Вазорати тандуруст?,То?икгеология ва корхона?ои калони саноат? ба ??да доранд. ?ангоми ба дара?аи олудашавии об?о ба?о додан аз ?удуди ?оизи дара?аи ?илзати модда?ои захрнок дар обанбор?ои мо?ипарвар?, об?ои ошомидани ва ба ма?сад?ои маиш? пешбинишуда истифода менамоянд.
Му?аррар карда шудааст, ки сабаби кобили истифода набудани оби дарё?ои Сир, Кофарни?он, Вахш ба он?о воридшавии поёноб?ои замин?ои обёришуда, заводу хо?аги?ои де??он?, ферма?ои чорво ва ?айра мебошанд.
_ Истифодаи бенизоми пору?ои минерал?, за?р?ои кими-ёви партов?ои саноативу маишй ва комплекс?ои чорводорд сабаби аз меъёр бештар ифлосшавии об?ои зеризаминй низ мегардад. Инро аз р?и мушо?идаи минта?а?ои ?амсояи за-води нури?ои маъдании Вахш, Комбинати электрокимиё-вии Ёвон, заводи арзизи ш. Турсунзода ва монади ин кор-хонахои азими саноат? ошкор намудаанд. Об?ои зериза-минии Ша?ристон, Файзобод, ?алъаидашт, Даштиработ, Муминобод, Ховалинг нисбатан тозаанд.
Дар ?ум?ур? бештар аз 20 млн. т партов?ои маишии сахт, 17 млн.м3 партов?ои моеъ, бештар аз 200 млн. т пар-тов?ои исте?солии саноатй истихро? ва коркарди маъдан?ои к??? (77,1%) ва ?айра мав?уданд, ки коркарди такрории он?о кисман зарур аст, вале набудани мабла??ои зарур? ва та??изоти технолог? сабаби таъхири ?алли чунин масъала?о мешавад. Яъне дар ин со?а ?ам вазъи сарфаи за-хира?о, безарар гардонидани модда?ои за?рноки маишиву саноат? ба талаботи эколог? ?авобг? нест. Дар р?йхати партов?ои исте?солии корхона?ои ?ум?ур? 400 номг?и модда?о дучор меоянд. Манбаъ?ои азимтари партов?ои за?рнок заводи арзизи ш. Турсунзода, Ити?одияи ис-те?солии «То?икхимпром», заводи пору?ои минералии Вахш, Итти?одияи исте?солии «То?иксемент» ва ?айра ме-бошанд.
Дар ?ум?урй ?оло низоми муайяни ?амъ намудану ис-тифодаи такрории партов?о мав?уд нест, и?тидори илмии мав?уда самаранок истифода намешавад, назорати давла-тии эколог? бе?буд? металабад.
Мувофи?и маълумоти Паж??ишго?и хокшинос? ва Ва-зорати кишоварзии ?ум?ур? ба 60% -и замин?ои корам (?ариб 500 ?азор гектар) эрозияи об? таъсири номатлуб ра-сонидааст.
Аз р?и тад?и?от?ои баъди сол?ои 90-ум гузаронидаи экспедитсияи гидромелиоративии Вазорати мелиоратсия ва хо?агии оби ?ум?ур? тан?о 68%-и замин?ои обёришаванда дар ?олати хубанд. Дар нати?аи риоя накардани меъёру Конда?ои обёр? баландшавии сат?и об?ои зеризаминй ва ш?рзании замин?о мушо?ида мешавад.
Дар ин бора тавсия?ои мушаххаси муассиса?ои илмии ?ум?урй (Паж?хишго??ои ботаника, чорводор?, хокши-нос? ва ?айра) пешни?од шудаанд ва дар со?аи кишовар-зию иктисодии мо бешак к?мак хо?анд расонд. Таъсири ан-тропогении имр?за ба бадшавии ?олати экосистема?о, не-сгшавии навъ?ои ало?идаи набототу ?айвонот, камшавии масо?ати чангалзор?о, камма?сулии чарого??о ва дигар погувори?ои эколог? сабабгор аст.
Бо назардошти вазъи имр?за дар чум?урии мо як ?атор чора?ои бе?дошти вазъи эколог? дида шудаанд. Аз ?умла тан?о дар давоми 6-7 соли охир бештар аз 12 конуну карор?ои ?у?умати чум?ур? дар робита бо экология ва ?ифзи му?ити зист ?абул шудаанд. Фаъолияти Вазорати хнфзи мухити зист ва идораву ш?ъба?ои экологияи назди вазорат?ои дигар ифодаи дар мадди назари Хукумати чум?урй будани ин масъалаи му?ими р?з аст.
Саволхо
Просмотр: 8440
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved