Дата: 2019-10-30
?авзаи и?тимоии и?тисод ва унсур?ои таркибии он. ?одиса ва раванд?ои и?тисод?. Со?аи кишоварз? (КАС). На?лиёт. Со?аи хизматрасон? (хадамот). Со?а?ои ?айримодд? (?айриисте?сол?). Мо?ият, тамоюл ва хусусият?ои кунунии сиёсати и?тимоии давлат. Принсип?ои сиёсати и?тимо?. Самт?ои инкишофи сиёсати и?тимо?. Ма?сади сиёсати и?тимо?. Пуштибонии и?тимо? ва ?ифзи и?тимо?. Зиддияти асосии и?тисод?. Пуштибони?ои давлат дар шакл?ои гуногун. Индексатсияи даромади а?ол?. Сабади истеъмол?. Таъмини и?тимо? ва ёрии и?тимо?. Со?аи таъминоти и?тимо?. Таъминот бо нафа?а, ёрипули?ои яква?та ва ?айра. Сарчашмаи фонди нафа?а. Иттифо??о ва ?аракати касаба, на?ш ва ма?оми он?о дар ?алли масоили и?тимо?. Шартнома?ои коллектив?. Шартнома?ои ме?нат?. И?тисод сарчашмаи му?имтарини таъмин намудани инсон ва ?омеа бо неъмат?о буда, тарзу сифат ва дара?аи пешрафту бе?будии онро вобаста бо хусусият?ои давра?ои рушди и?тисод муайян мекунад. И?тисод ба ма?сади ботадри? бе?тар намудан ва боло бурдани сат?и зиндагии во?ид?ои и?ти-сод? (субъект ва агент?ои и?тисод - шахс, оила, коллектив, гур??, со?иб-корон, мене?ерон, корхона, ?амъият, но?ия, вилоят...), алалхусус, ?аёти и?тимоии он?о нигаронида шудааст.
?одиса ва раванд?ои и?тисод? ?амеша сирати и?тимо? дошта, ?амчун ягонагии сабаб ва нати?а сурат мегиранд. Аз ин ли?оз, дар адабиёт?ои и?тисод? бештар маф?ум?ои «раванди и?тимоию и?тисод?», «тара??иёти и?тимоию и?тисод?», «масъала?ои и?тимоию и?тисод?», «сиёсати и?ти-моию и?тисо?», «дигаргунсози?ои и?тимоию и?тисод?» ва ?айра ба таври васеъ истифода карда мешаванд. Шояд аз ?амин ниго? ё худ сабаб?ои дигар бошад, ки та?ти фа?миши худи и?тимоиёт маъно?ои гуногун мегузоранд.
?авзаи и?тимо? яке аз унсури му?имтарини и?тисод (объект, ?одиса ва раванд?ои и?тисод?) буда, кулли ало?а ва муносибат?оро оиди э?ёву ташаккули ?аёти инсон, э?тиё?у дархости он?о ба молу ма?сулот, неъмат-?ову хадамот, неъмат?ои моддию маънав?, даромаду та?сими он, ?онеъ гардондани та?озои беинти?о ва ни?оии аъзоёни ?амъиятро ифода мена-мояд. Тав?ид (ягонаг?) ва анб??и гирдгардиши раванд ва ?одиса?ои и?тисо-дию и?тимо? та?ти и?тисоди и?тимо? мутта?ид карда мешавад.
?авзаи и?тимоии и?тисод ?ариб ба ?амаи он со?а?ои и?тисодие, ки ба ?аёти и?тимоии одамон ало?аманд мебошад, ё худ талаботи он?оро ?онеъ мегардонад, вобастаг? дорад. Ба ин ма?сад фаъолияти тавлидотии со?а?ои исте?солоти модд?, саноат, кишоварз, сохтмон, ало?а, на?лиёт, савдо, х?роки умум? ва со?а?ои ?айримоддию хадамот равона карда мешаванд.
Аз со?а?ои саноат маълум мегардад, ки он талаботи р?зафзуни инсонро бо чиз?ои п?шидан?, озу?а ва озу?авор?, асбобу ан?оми р?з?ор, восита?ои хурди коркарди хо?аг?, яхдону телевизор, радио, мебел, манзил ва ?айра таъмин менамояд. Ма?з аз сат? ва дара?аи тара??иёти со?а?ои саноат ва таъмин будан бо ма?сулоти саноат? давлат?оро ба зина?ои гуногун (а?иб-монда, инкишофёбанда, фав?улинкишоф...) тафри?а месозанд.
Со?аи кишоварз ?амчун узви асосии комплекси аграрию саноат? (КАС) талаботи ?омеаро бо ма?сулоти х?рока – г?шту рав?ан, сабзавот ва саноатро бо ашёи хом ?онеъ мегардонад. Аз дара?а ва сат?и индустронии он рушду нум?и дигар ?авза?ои и?тисод? ва и?тимо? вобаста мебошад. Аз ин ниго? баъзе аз но?ия, вилоят, губерния, штат ва давлат?оро ?амчун а?ибмондаи аграр?, соф аграр? ё худ аграрию саноат? тавсиф мекунанд.
Бемуболи?а метавон гуфт, ки ма?з дара?аи тара??иёти со?аи саноат ва хо?агии ?ишло? - нишонди?андаи му?имтарини дара?аи нек?а?воли (и?ти-мои)-и мамлакат ?адр карда мешавад.
?авзаи и?тимо? бо экология ё худ экологияи и?тимо? равобити мута-?обила дорад, ?аёти инсону ?омеа ва умуман, олами зинда (инсон, наботот, ?айвонот..) бе обу ?аво, омил?ои муайянкунандаи му?ити зист, ?ифзи обу ?авои тоза умр ба сар бурда наметавонад. Аз дигар тараф бо сурати мислаш диданашаванда пеш рафтани со?а?ои саноат, химия, илм, техникаю техно-логия, аз худ кардани коинот, атом, ракетаю самолётсоз? ва ?айра ба ?аёти ?амъият таъсир нарасонда наметавонад.
Ба ?айр аз ин ба ?аёти инсон ва ?омеа ?удошавии модда?ои зарарнок ва па?н гаштани он?о ба атмосфера, замин?унб?, обхез?, сел, касали?ои сирояткунанда ва ?айра таъсир расонда саломатии онро касод мегардонад. Аз ин ну?таи назар масрафи он?о ?амчун сармоягузори?ои хусус?, давлат?, ?а?онию умумибашар? сирати муайяни и?тисодию и?тимо? ?абулкарда, ба ма?сади подоши зарар ва баланд бардоштани дара?аи ?аёти одамон истифода карда мешавад.
На?ш ва ма?оми со?а?ои ?айримодд? ба монанди маданият, маориф, тандуруст?, илм дар ?авзаи и?тисод беназир аст.
Со?аи маданият (кино, театр, музей, китобхона, намоишго??о, толор?ои консерт?, ?аср?ои маданият, клуб?о ва ?айра) яке аз сарчашма?ои густариш-ди?андаи маънавиёти ?омеа мебошад. Он анъана ва ёдгори?ои таърихиро солим ниго? дошта, дастраси миллат ва ?а?ониён мегардонад, маънавиёт, фар?анг, санъат, муси?а ва санъати тасвириро ?ан? гардонда, дара?а ва сат?и мадании аъзоёни ?амъиятро боз ?ам болотар мебардорад.
Со?аи маориф мактаб?ои ?амагон?, колле??о, гимназия, ом?зишго??о, мактаб?ои ол?, муассиса?ои илмию тад?и?от?..) яке аз умдатарин со?а?ои и?тимоиёт мебошад, ки ба ма?сади баланд бардоштани сат? ва дара?аи дониш, тайёр кардани мутахассисони ?анба?ои гуногуни со?а?ои хо?агии хал?, баланд бардоштани дара?аи илм, тад?и?оту ихтироот?о, навовари?о ва ?айра хизмат мекунад.
Со?аи маориф ?анба?ои гуногуни таълимро бо воситаи мактаб?ои равия?ои гуногун дар бар мегирад. Он ягонагии ду ?анба: 1)?онеъ гардо-ндани талаботи маънавии одамон бо дониш ва 2)тайёру аз нав тайёр кардани он?о ба ма?сади омодасоз? ба кор, ба даст овардани ихтисос ва та?сис ёфтан ?амчун мутахассисро дар худ та?ассум мекунад. Ба ?айр аз ин на?ш ва ма?оми маориф дар тарбияи ?авонон ва умуман а?ол? нисбатан калон мебошад.
Дар замони ?озира ?ама нисбатан хуб дарк мекунанд, ки бе маълумот, бе илму дониш баланд бардоштани дара?аи маълумотнокии одамон, тайёрии ?ама?онибаи ?увваи коргарии баландихтисос дар сат??ои гуногун ?айри-имкон аст. ?увваи коргар? торафт ба яке аз омил?ои самарабахштарини тавлидот табдил меёбад. Аз ин ?и?ат олимон онро ?амчун сармояи инсон? бештар истифода мекунанд.
Охирон, нисбат ба омил?ои дигари тавлидот (замин, ашё, сармояи молиявию саноат?..), ки сирати ма?дуд доранд, бе?удуд мебошад. Бе?удудии сармояи инсон? на фа?ат аз ну?таи назари афзоиши а?ол?, балки баланд рафтани сат?и малакаю дониш ва инкишофи сарвати маънавии инсон дар назар дошта мешавад.
Сармояи инсон? – омили та?ри?ди?андаи и?тисоди пасазиндустриалии асри XXI, сарчашмаи табаддулоти илму техника, ихтирооту навовари?о, кашфи ?а?ри замину сирру асрори осмону ситора?о, ра?ибию афзалият-пазироии давлат?о мебошад.
Со?аи тандуруст? ба ма?сади ?ифзи саломатии инсон, пешгирии каса-ли?о, муайян ва муоли?а кардани он?о, расондани ёрии таъ?ил?, таъмин кардан бо дорую дорувори?о, бар?арор кардани саломат? ва ?айра нигаронида шудааст. Он бо воситаи ришта?ои гуногун беморхона, дармонго?, табобатхона, марказ?ои тахассус ва муоли?а, амбулатория, дорухона, дис-пансер, таваллудхона?о ва ?айра дар доираи шакл?ои гуногуни моликият ташкил карда мешавад.
Барои дар амал татби? гардондани ма?сад ва вазифаи со?аи танси?ат? на?ши ?авза?ои спорт, тарбияи ?исмон? низ бузург мебошад. Дар шароити бозор ?исме аз ма?сули ин со?а?о сирати молу хадамот гирифта мубодила карда мешавад. Махсусан, на?шу ма?оми су?уртаи тибб? дар бар?арор кардани саломатии инсон беназир мебошад.
Бори гарони и?тимо? дар ин ?ода ба зиммаи ?авзаи илм гузошта мешавад. Илм ?ариб ?амаи ?авза?ои и?тимоии и?тисодро бо дастовард?ои навтарини техникаю технология, навовар?, ихтироот?о, дастго??ову меха-низм?о таъмин менамояд. Он муста?иман аз ?ониби субъект?ои и?тисод?, махсусан давлат, сармоягузор? карда мешавад.
Просмотр: 464
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved