Дата: 2018-10-18
Баъзе сабадбофон навда?оро аввал чанд р?з дар об тар карда, баъд андаке ?ат карда, ба соя ва ё офтоб мегузоранд. Чунин кор вобаста ба сали?а ва та?рибаи кори он?ост. ?унармандоне низ ?астанд, ки баъди дар об тар кардан п?сти навда?оро ?удо мекунанд ва он?оро дар соя мегузоранд. П?сти баъзе навда?о ?удо намешавад, чунки хеле муста?кам аст. Дар чунин ?олат п?сти навдаро ?удо накарда, сабад мебофанд. Агар п?сти навда?о ?удо карда шавад ва он андаке дар офтоб ва ё оташи паст сурх гардад, сабад хушсифат мешавд. Ба хусус сабад?ое, ки аз навда?ои сия?бед бофта мешаванд, сифати хуб доранд. Баъзе сабадбофон сабади бофтаи худро 3–4 соат ё бештар дар об тар карда, р?яшро бо матоъ меп?шонанд. Бархе аз сабадбофон сабади омодаро аз об гирифта чанд р?з ба намад ва ё латта?ои ?афс печонида, 4–5 р?з дар та?хона ва ё хонаи торики сард мегузоранд, то ки сабад ?олаб гирад.
Сабадбоф?, яке аз ?унар?ои мардумии ?адим?, ки дар ?аёти моддии мардуми то?ик аз замон?ои бостон то имр?з идома дорад. Шахсеро, ки сабад мебофад, сабадбоф мег?янд. Б. ?афуров ишорат бар он кардааст, ки ?атто дар давлати Юнонии Бохтар дар радифи касбу ?унар?ои дигар Сабадбофи низ маъмул буд.
Бофтани сабад ма?орати махсусро та?озо менамояд. Маъмулан сабадро аз навдаи дарахт?ои гуногун мебофтанд, ки онро химча низ мег?янд. ?унари сабадбоф? ?ариб дар ?ама ?о монанд аст. Вале ?ангоми бофтани сабад ?ар ?унарманд барои хушсифат ва бозоргир шудани ма?сулоташ ма?орат нишон меди?ад. Сабадбоф навда?ои борику дароз ва барои сабадбоф? муносибро аз дарахти тут, бед сия?бед, сафедор, анор, би??, олболу, най (?амиш), ир?ай ва монанди ин?о бурида ?амъ меоварад. Ин навда?оро барои осон шудани кор аввал чанд р?з дар соя ва ё офтобр?я мегузорад, то ки андаке обаш парида, чандир? шавад. Агар навда?о хушк бошанд, он?ро ба об тар мекунанд, то ки ?ангоми бофтан нашикананд. Ду тарафи н?ги навдаро ба мисли н?ги ?алам метарошанд ва баъд навда?ои хурду калонро ?удо мекунанд. Пеш аз шур?ъи кор сабадбоф ?амаи он?оро дар шакли доира мегузорад. Баъдан як-як он?оро гирифта, аз ?исми поини сабад ба бофтан шур?ъ менамояд. ?амин тавр ?исми болои сабадро низ бо тартиби хос мебофад. Пас аз бофтани сабад онро ба ?ойи махсус мегузоранд, то ки хушк шавад. Баъд аз омода шудани сабад онро бо таври дилхо? ранг кардан мумикин аст.
Баъзе сабадбофон навда?оро аввал чанд р?з дар об тар карда, баъд андаке ?ат карда, ба соя ва ё офтоб мегузоранд. Чунин кор вобаста ба сали?а ва та?рибаи кори он?ост. ?унармандоне низ ?астанд, ки баъди дар об тар кардан п?сти навда?оро ?удо мекунанд ва он?оро дар соя мегузоранд. П?сти баъзе навда?о ?удо намешавад, чунки хеле муста?кам аст. Дар чунин ?олат п?сти навдаро ?удо накарда, сабад мебофанд. Агар п?сти навда?о ?удо карда шавад ва он андаке дар офтоб ва ё оташи паст сурх гардад, сабад хушсифат мешавд. Ба хусус сабад?ое, ки аз навда?ои сия?бед бофта мешаванд, сифати хуб доранд. Баъзе сабадбофон сабади бофтаи худро 3–4 соат ё бештар дар об тар карда, р?яшро бо матоъ меп?шонанд. Бархе аз сабадбофон сабади омодаро аз об гирифта чанд р?з ба намад ва ё латта?ои ?афс печонида, 4–5 р?з дар та?хона ва ё хонаи торики сард мегузоранд, то ки сабад ?олаб гирад.
Сабадбофон го?е мувофи?и супориши д?стон ва ё харидорон низ сабад мебофанд. Маъмулан, сабад?ои супориш? бо ди??ат ва сали?аи хос, зебу ороиши махсус, аз навда?ои гуногун, ?атто бо гулпардоз? бофта мешаванд. Ин гуна сабад?о ?амчун асбоби ороиши р?згор дар раф, ?евон низ гузошта мешаванд. ?оло сабадро аз сим, пояи гандум, пластмасса, резин ва ?атто аз ?о?аз низ мебофанд.
Дар гузашта сабадбоф? ?унаре буд, ки аз насл ба насл мегузашт. Хонавода?ое буданд, ки ин касбро аз падару бобо?ои худ ом?хта, онро барои фарзандони худ меом?зониданд ва аз ма?сули он р?згори худро пеш мебурданд
Сабадбофон ма?сули кори худро бо ном?ои зерин ифода менамоянд: харсабад, гирдсабад, х?р?инсабад, нонсабад, сабади гирда, (калону хурд), охурсабад, сабади дарозр?я, сабади дастадор, симсабад, сабади ко?аз? ва ?айра. Он?о анвои гуногуни сабадро мебофанд, ки аз ?и?ати ?а?м хурду калон ?астанд. Сабад?ои калонтарин дар к??истон барои кашондани ко? (гандумпоя) ва баъзан барои чидан ва аз токзор берун бурдани ангур ба кор мераванд, ?атто ба гуфтаи сабадбоф?о, дар чунин сабад?о ангур дер мепояд. Ин навъи сабадро дар баъзе маноти?и ?исор сабади ор?ан мегуфтаанд. Навъи дигарро сабади бирешим мег?янд, ки тахминан то як метр мешавад. Барои он сабади бирешим мег?янд, ки ба мисли абрешим хеле нафис аст. Як навъи онро сабади нимча мег?янд. Ин навъ сабад?оро зан?ои де?от барои гирифтани ?урут ё чизи дигар истифода мебаранд.
Дар гузашта аз навда?ои дарозу ?авсу ба?увват сабад?ои калон месохтанд, ки онро «харсабад», «хур?инсабад», «гирдсабад» мегуфтанд. Аз ин сабад?о дар к??истон барои кашонидани чиз?ои нисбатан сабуквазн истифода мебурданд. Барои хона?ое, ки дар к??доману теппа?о сохта мешуданд, бо сабад санг, кул?х, хишт, хок, гач, рег мекашониданд. Дар чунин ?олат сабад ?амчун воситаи кори сохтмон ба кор мерафт, ки мушкили кашондани маводди сохтмон? аз ин тари? осон мешуд.
Сабад?ои калонро барои ?о кардани мева?о низ истифода мебурданд. Масалан, дар сабад?ои калон ё х?р?инсабад?о (ки бо номи ка?ова низ маъруфанд) ан?иру ангур чида, ба ресмон ба мисли х?р?ин баста ба хар бор карда, ба бозор мебурданд. Ё ин ки дар бозор бештар ан?иру ангур ва го?е мева?ои дигарро аз тагу р? барг гузошта ба фур?ш мебароварданд. Аз ин р? сабад як воситаи му?ими ниго? доштани мева ва сабзавот ба ?исоб мерафт.
Сабад?ои хурд барои кор?ои андак истифода мешуданд. Масалан, дар анбори хона дар сабад?ои гуногун анвои х?рокиро ниго? медоштанд. Ин навъ сабад?оро аз навда?ои нозук, аз химча?о, аз най ва ?атто сим мебофтанд. Чунин сабад?оро барои аз ?ое ба ?ое бурдани мева, сабзавот ё анвои х?рок? истифода мекарданд. Дар гузашта (го?е ?оло низ) ба воситаи сабад аз ?ое ба ?ое мо?? низ мебурданд.
Дар замон?ои пеш дар Осиёи Миёна дукону раста?ои махсуси сабадбоф? ва сабадфур?ш? ву?уд доштанд, ки мардум аз он ?о барои истифода дар р?згор сабади дилхо?и худро харидор? мекарданд. ?унармандон дар баробари сабад?ое, ки барои р?згори мардум заруранд, инчунин анвои гуногуни сабад?ои ороиш? ва ар?умоние аз химча?ои нозук, ?о?аз?ои ранга, пластмасса ва сим барои оро додани г?шаи хона, р?йи миз, осорхона, дукон ва амсоли ин?о мебофанд.
Дар байни мардум таъбири «гули сари сабад» зиёд ба кор меравад, ин аз он сабаб аст, ки сабад?о ?амчун зарф?ои гулгир? истифода мешуданд ва дар он миён зеботарини гул?о намоишкорона ?ой карда мешуд.
Анвои сабад?ое низ бофта мешаванд,ки барои доштани мо?? ба кор мераванд ва онро сабадт?р ё чач меноманд.
Хамчунин дар баъзе ?ой?о истило?и «сабадчин» ба кор бурда мешавад. Маъмулан ангурро чида ба сабад ?о мекунанд, ?ангоми ?о кардан як ?абат барги ток ва як ?абат ангур мегузоранд, то ки ангур чанд р?з солим ниго? дошта шавад. Сабадчин кардани ангур нозуки?ои хосси касб? дошт, ки на ?амаро муяссар мешуд.
?унари Сабадбофи ?оло низ дар байни мардуми то?ик рои? аст; агарчи кам аст, вале побар?ост. ?оло сабадбоф?о аз ма?сулоти мухталиф сабад?ои зинатии хурду калон мебофанд ва ?амчунин ашиёи ороишие ба мисли таба?, таба?ча, коса, офтоба ва ?айра бофта, пешкаши мардум менамоянд.
Аз китоби «Донишномаи фар?анги мардуми то?ик» (?исми дуюм) ки соли 2017 аз ?ониби Сарредаксияи Энсиклопедияи Миллии То?ик чоп шудааст.
Та?ияи Диловар Солиев,
мутахассиси шуъбаи адабиёт
доир ба фар?анг ва ?унар
Просмотр: 1706
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved