Дата: 2018-09-25
Дар ?ум?урии То?икистон дар сол?ои 1970 - 1990 тамокупарвар? хеле хуб тара??? намуд ва но?ия?ои Айн?, Пан?акент, Ван?, Дарвоз ?амчун но?ия?ои махсусгардонидашудаи ба шумор мераванд. Дар айни замон завод?ои калонтарини коркарди тамоку дар ша?р?ои Душанбе ва Пан?кент кор карда истодаанд. Ба ма?сулоти тамокуг? папирос, сигарет, сигара, махорка, тамокуи димо?? (нос) ва тамокуи чубу?? дохил мешаванд.
Дар табиат бисёр намуд?ои тамоку дучор шаванд ?ам, тан?о баъзеи он?о алколоиди никотин доранд, ки системаи асабро бармеангезонанд. Ду намуди асосии тамоку - Nicotiana tabacum (?амаи хел?ои тамокуи зард) ва Nicotiana rustica (махорка) а?амияти калони саноат? доранд. Тамоку?ои зард ба тамоку?ои склет? ва хушбўй та?сим мешаванд. Тамокуи склет? дар ва?ти кашидан дуди махсуси тамокуро меди?ад ва бўи бегона надорад. Тамокуи хушбўй ба ?айр аз бўи асос, бўи хуш ?ам дорад.
Зироати тамоку ме?натталаб аст. Вайро, одатан, дар гармхона?о парвариш карда, ба майдон?ои кушод кўчат мекунанд. Дар ва?ти дар са?ро сабзиданаш якчанд маротиба хишова намуда, байни ?атор?оро нарм менамоянд. Барг?оро баъди пухтанаш дар давоми 1,5 – 2 мо? ?амъовар? менамоянд.
Алкалоиди никотин (C10H14N2 ) моеи беранги рав?анмонанд аст, дар ?аво ранги ?игар? пайдо мекунад, ?арорати ?ўшишаш 2460С мебошад, дар об, спирт, эфир ва ?айра зуд ?ал мешавад. Ма?лули обии никотин реакцияи иш?ор? меди?ад ва бо кислота?о намак ?осил мекунад. Никотин хеле за?рнок аст ва 0,08 грамми он меъёри марговар ба ?исоб меравад. Ба ?айр аз никотин дар тамоку алкалоид?ои дигари ба никотин наздик, ба монанди норникотин ва анабазин дучор мешаванд, аммо ми?дори он?о хеле кам мебошанд.
Барг?оро аз поён ба боло мечинанд, зеро он?о ?амин тавр пухта мерасанд. Гурў?и барг?ои поён, ки аз 3-5 дона иборат аст, тамокуи сифаташ паст меди?ад, чунки он?о ба Замин наздик ?ойгир шуда одатан ифлос мебошанд ва аз ?и?ати вазн ?ариб 10% -и тамоми ?осилро ташкил мекунанд. Гурў?и дуюми барг?оро баъд аз 7 – 8 рўз ?амъовар? менамоянд ва 15% - и ?осилро ташкил дода, тамокуи сифаташ миёна меди?анд. Тахминан баъди як ?афтаи гурў?и сеюм ва баъд аз як ?афтаи дигар гурў?и чоруми барг?оро чида мегиранд. Ин гурў?и барг?о хушсифат буда, 45 – 50 % - и ?осилро ташкил меди?анд. Барг?ои нўг, мувофи?и обу ?аво 1- 2 маротиба ?ундошта мешаванд ва он?о ашёи хоми хушсифат ба ?исоб мераванд. Шароити и?лиму обу ?аво ба сифати тамоку таъсири калон расонида метавонад.
Д а м д и ? ? ва х у ш к к у н и и б а р г. Барги нав ?амъовар? шуда то 90% об дорад. Барг?оро дар ва?ти кандан ба сабат?о андохта, баъд он?оро ба ресмон?ои 5 – метр? мегузаронанд. Ин кор асосан даст? и?ро карда мешавад. Ин гуна барг?оро аввал дам дода, баъд хушк мекунанд. Барои дам додан ресмон?ои барг гузаронидашударо ба чорчўба?ои чўбин зич-зич овехта, якчанд рўз дар ?ои борон ногузар ниго? медоранд. Барг?ои тамокуро аввал дар ?авои кушод хушк карда, баъд тўда-тўда бо ?абати ?афсиаш ?ариб 20см па?н карда, сон? дам додан ?ам мумкин аст. Дар ва?ти хушк кардан барг?о то 10% обашонро бухор мекунанд ва ?обилияти шикастанашон камтар мешавад.
Дар ва?ти дамди?? боз ?ариб 25 – 30 % оби барг?о бухор шуда ва 10 – 15 % моддаи хушки барг?о талаф меёбанд. Дар ин ва?т хлорофилли барг вайрон шуда, ранги он?о зардча мешаванд. Тарзи дамди?? ба сифати тамоку таъсири калон мерасонад.
Баъд аз дам додан барг?ои тамокуро хушк кардан лозим аст, то ки барои дуру дароз ниго? доштан имконият пайдо шавад. Барг?ои тамокуро ё дар шароити таби? ё дар хушккунак?ои сунъ? дар ?арорати 30 - 60 0 С чунон ?о? мекунанд, ки намиашон то 12 – 14 % бо?? монад.
?ушккунии таби? (офтоб?) то 20 шабонарўз ва сунъ? бошад то
4 шабонарўз давом меёбад. Барг?ои хушки аз ресмон гирифташудаи тамокуро ба навъ?о ?удо намуда, той мебанданд. Ба ?ар той тамокуи типи муайян, навъи муайяни фурўш? ва гурў?и муайяни барг?оро бо ми?дори намиашон баробар ?ой мекунанд.
Ф е р м е н т а т с и я и т а м о к у. Дар тамокуи той басташуда бо сар шудани ба?ор дар зери таъсири фермент?о раванди ферментатсия инкишоф меёбад, яъне тамоку худ аз худ нам пайдо мекунад ва ?арораташон 35 - 400С ва аз ин ?ам зиёдтар мешавад. Барг?ои нарм шуда, ранги сабзтобашонро тамоман гум мекунанд, бўи махсус пайдо карда, маззаашон на?зтар мешавад. Ин раванд 6 - 7 мо? давом меёбад ва тамокуи ?осили ?амон сол ба фабрикаи коркарди тамоку соли оянда меравад. Ин ?одиса, ки ферментатсияи мавсим? ном дорад, акнун ба ферментатсияи ?айримавсим? иваз карда шуда, дар завод?ои махсуси ферментасион? гузаронида мешавад ва дар байни 10-15 рўз тамом шуданаш мумкин аст.
Дар ва?ти ферментатсия дар барг?ои тамоку раванд?ои мураккаби биокимиё? ба ву?уд меояд, ки бештар характери гидролиз? ва оксидкунандаг? доранд: ранг, маззаю бўи тамокуро бе?тар намуда, онро ба му?обили ма?оркун? устувор мекунанд.
И с т е ? с о л и т а м о к у аз чунин амалиёт иборат аст:
а) буридан ва тайёр намудани тамоку; б) майда кардани тамоку;
в) ба папирос ?ойкунии тамоку ва ба пачка?ои тамокуи кашидани андохтани он; г) тамокуи реза – резаро ба гилза?ои папирос ?ой кардан; д) ба ?утти?о андохтани папирос?о.
Дар саноати хўроквор? навъ?ои гуногуни папиросро исте?сол намуда, он?оро номгузор? мекунанд. ?амаи папирос?оро аз рўи сифаташон ба нав?ои фурўшии зерин та?сим менамоянд: навъи ол?, № 1 В, навъи 2-юми А, навъи 2 – юми б, навъи 3 юм. Навъ?ои папирос аз ?и?ати сифати тамокуашон фар? доранд. Папирос?о бояд озод ва бе ?е? як зўрзан? кашида шаванд ва дар ва?ти кашидани меъёр? хомўш нашаванд. Он?о бояд покиза, бутун буда, чоки муста?кам ва ?амвор дошта бошанд.
С и г о р е т ? о. Нахи тамокугиро дар рўйпўши сигарет?о, ки аз ко?ази сигарет? тайёр карда шудааст, ?о ба ?о менамоянд. ?о?ази сигорет нисбат ба папирос тезтар месўзад. Тайёр намудани сигарет?о нисбат ба папирос осонтар мебошад. Сигарет ду хел мешавад: сигарети филтрдор ва бефилтр. Вобаста аз филтр, сифати ашёи хоми истифода шуда, ченак ва ба тартибдарории он?оро ба назар гирифта, сигарет?оро ба ?афт гурў? та?сим кардан мумкин аст.
Ба хел?ои сигарети филтрдори намуди якум - Молборо, Зодиак, Космос, Комета ва ?айра?о ба шумор мераванд. Ба намуди дуюми филтдор Ява-100, Ленинград, Пойтахт, Лаъл ва ба хел?ои намуди сеюми сигарети филтдор - Золотое руно, Лира, Лайка, ба хел?ои намуди чоруми филтдор Астра, Ватра, Стрела, ба намуди пан?уми сигарети филтдор Ракета, Дукат, Нева, бефилтр – Прима, Чайка, ба намуди шашуми сигарет, ки филтр надорад Помир, Порашютист ва ба намуди ?афтуми сигарети бефилтр Полёт, Шипка дохил мешаванд.
Сигарет?о ?ам ба монанди папирос?о аз рўи намуди беруна, маззаи дуди тамоку, бўи хуш ба талаботи стандарти амалкунанда бояд ?авобгў бошанд.
Анбор?ое, ки дар он тамоку ва ма?сулоти он ниго? дошта мешаванд, бояд хушк, покиза ва хеле хуб шамол дода шудаг? бошанд, намии нисбии ?авояш 60 - 70 %-ро ташкил ди?ад. Фарши ин гуна анбор?о тахтаг? буданаш лозим аст ва аз хок бояд 30 – 50 см баландтар бошад. Дар акси ?ол ?утти?ои папиросу сигорет?оро ба болои молгузарак?о, ки аз фарш камаш 10см болотар аст, чидан зарур мебошад.
Ма?сулоти тамокугиро бо хўроквории зуд вайроншаванда, инчунин бо мол?ои бўяшон тез (керосин, рангу бор, чарм) ва ?айра як?оя ниго? доштан мумкин нест. Дар ва?ти ниго? доштан, кашонидани ма?сулоти тамокуг? бохабар шудан лозим аст, ки ба он?о барфу борон нарасад.
Просмотр: 770
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved