Дата: 2018-09-17
1. Васеъшавии маркази аморат, идоракунии давлат дар нимаи дуюми асри ХIХ.
2. Ш?риши де??онон бо ро?барии Восеъ - соли 1885.
3.Таъсири ин?илоби соли 1905 – 1907-уми Русия ба Осиёи Миёна.
4.Таъсири ?анги якуми ?а?он ба кишвари Туркистон. Ш?риши 4-уми июли соли 1916 дар Ху?анд.
Баъди забти Осиёи Миёна аз тарафи ?укумати под-шо?? якчанд ша?ру вилоят?ои аморати Бухоро - Ху?анд, ?ротеппа, Фал?ар, Мастчо?, ?иззах, Самар?анд, Пан?акент, Катта??р?он ва дигар ?ой?о ба зери дасти ?укумати мустамликав? гузаштанд. Дар навбати худ, ?укумати подшо?? ба ?арор омад, ки ба амири Бухоро мебояд ёр? расонид. Яъне ба ивази мулк?ои аз даст рафтааш бекигари?ои ?анубу шар?ии То?икистони ?озира ва Помири ?арбиро ба ихтиёри ? ди?ад.
Бек ё ?окимони Де?нав ва К?лоб аз ма?сади амир ва ?аракати лашкари ? ба самти Бухорои Шар?? во?иф гашта, ?арор доданд, ки ?увва?ои худро мутта?ид намуда, як?оя ба лашкари Бухоро зарба зананд. Аммо он?о ба ма?сад со?иб шуда натавониста, бо сабаб?ои гуногун шикаст х?рданд.
Масъалаи Помир байни ду давлат, Русия ва Инглис-тон дар асоси шартномаи он?о ?ал гардид. Соли 1895 мувофи?и ин шарнома оиди ?удудгузории Помир но?ия?ои ?арбии он ба ?айати аморати Бухоро дохил гаштанд. Мувофи?и шартномаи мазкур аморати Бухоро аз як ?исми Дарвоз, ки ?ад-?ади со?или чапи дарёи Пан? т?л кашида буд, ма?рум гашт. Ин сарзамин ба тобеияти ?укумати подшо?ии Аф?онистон гузашта Шу?нон, Рушон ва ?исми шимолии Вахон тобеи амири Бухоро гаштанд. Амир зери фишори Русия ма?бур шуд, ки ба ин та?йирот ва «ивази» замин?о роз? шавад.
Аморати Бухоро дар нимаи дуюми асри ХIХ ба 10 туман ва 26 вилоят та?сим мешуд. Дар ?удуди он?о 10 ?азор ну?та?ои а?олинишин ба ?исоб гирифта шудааст.
?ар як вилоят, дар навбати худ, ба амлокдор? та?сим мешуд. Вилоят аз тарафи ?оким ё бек?о идора мешуд, ки он?о ба рутба?ои гуногун ?адр шуда буданд: девонбег?, додхо?, ино?, ишико?бош?, т??сабо, бий ва ?оказо.
Ч? тавре ки маълум аст, дар нимаи дуюми асри ХIХ дар Осиёи Миёна ш?риш?о, пай дар пай сар заданд. Соли 1870 ш?риши 2 ?азор нафараи де??онони Бал?увон, сол?ои 1872 - 1875 ш?риш?ои Ху?анд, ?ротеппа, сол?ои 1885 – 1886 ш?риш?о дар Ш?робод, К?лоб, ?исор ва Де?нав. ?амаи ин ш?ришу ош?б?о барои ?аракати азиме, ки соли 1885 тамоми беки?ои Бал?увону К?лобро фаро гирифт, г?ё замина тайёр карданд ва ин ш?риш дар адабиёти таърих? бо номи пешвои он Восеъ - чун «ш?риши Восеъ» маълум аст.
Бо сардории Восеъ де??онони атрофии Ховалинг ба ?авлии амлокдори Ховалинг дар афтоданд, ?авли?ои дигар бою мулло?оро ?ам ба хок яксон сохтанду пас аз ин Восеъ ба де?а?ои Бал?увону К?лоб одамони худро фиристод, ки мардуми дар ?анги зидди амир ба вай ?амро? шаванд.
?авобан ба ин даъвати Восеъ ?азорон де??онон, ки аз зулму асорати ?укумати амир ба танг омада буданд, дар атрофии Восеъ гирд омаданд. Мардум бо сарварии Восеъ ро?и Бал?увонро пеш гирифт. Ш?ришгарон ?алъаро фат? намуда, намояндагони худро, ки н?карони ?оким он?оро ва?шиёна калтаккор? карда ба зиндон андохтаанд, ра?о? доданд. Се шабонар?з ?алъаи Бал?увон дар дасти ш?ришгарон буд. Он?о аз ?алабаи худ мамнун шуда, ?адаме аз Бал?увон берун намонданд. Дар ин мобайн сарбозони аз ?исор омада дар ?ариби?ои Кангурт бо сарбозони парокандаи ?окими Бал?увон мутта?ид шуданд. Восеъ инро шунида а?иб гашт ва дар Сарипул ном ?ишло?и к??ии шимолу шар?тари Ховалинг, ки барои мудофиа мав?еи басо ?улай буд, камин гирифт. Сарбозони амир ва амалдорон, ш?ришро ба хун ?ар? карданд.
Во?еа?ои ин?илобии Русия ба кишвари Туркистон, аморати Бухоро ва Аф?онистону Эрон таъсири худро расонида буд. Хусусан, ин?илоби сол?ои 1905-1907-и Русия на фа?ат то?иконро, инчунин тамоми мардуми Шар?ро бо ?авли В.И.Ленин «аз хоб бедор кард».
«Якшанбеи хунин» - и 9 январи соли 1905, ва?шиёна тирборон шудани намоишгарони бе яро?, тамоми мамлакатро аз ?а?ру ?азаб ба да?шат оварду боиси нафрату адовати а?олии кишвари Туркистон ?ам гардид.
?ан?з аз соли 1905 сар карда дар Самар?анду Ху?анд, Истаравшан, истго?и ро?и о?ани Черняево ва Драгомирово аз ?исоби коргарон ва ом?згорони мактаб?ои рус? - тузем?, духтурон ма?фил?ои сотсиал-демократ? ба амал меомаданд. Корпартои?ои отряди пеш?адами пролетариати Осиёи Миёна - ро?и о?анчиён бо мав?и тавонои ш?ру ош?б?ои камба?алони де?от, ки ба?ори соли 1905 якбора ав? гирифта буд, ба ?ам печид.
Ташкилоти болшевикони Самар?анд ба муборизаи ме?наткашон барои гузаронидани корпартоии умум? сарвар шуд. Ош?б?ои де??онон дар ?ама ?о ба амал меомаданд.
Тирамо?и соли 1905 тамоми а?олии уезди Ху?анд аз адои ?ама гуна андозу хиро? “?ам давлатию ?ам и?тимо?” саркаш? карданд.
Дар корпартоии сиёсии октябри соли 1905 2 млн, коргарон иштирок карда буданд, ки дар он то?икон ва дигар сокинони Тошканду Самар?анд, Ху?анду ???анд ва дигар ша?р?о иштирок карда буданд. ?амин тари?, таъсири ин?илоби сол?ои 1905-1907-уми Русия ба Осиёи Миёна хеле пурз?р буд.
Дар соли 1914 ?анги якуми империалистии ?а?он? сар зад. Азобу кулфати ?анг, талафоти бисёри одамон, белаё?атии ?айати фармонде?ии ?укумати подшо??, шикастх?р? дар фронт ва харобшавии а?ибго? - ?амаи кинаву адоват ва хашму ?азаби коргарон, де??онон, солдат?о ва интилигенсияро нисбат ба ?укумати подшо?? оварда, ?аракати револутсионии омма?ои хал?ро дар г?шаву канори мамалакат тезу тунд гардонид.
25 июни соли 1916 дар айни долузарби ?осил?ун-дор? укази подшо?? баромад. Мувофи?и яке аз модда?ои ин указ «аз ?умлаи мард?ои а?олии ма?аллии ?аламрави империя тамоми мард?ои аз 19 то 44 солаи вилоят?ои Сирдарё, Фар?она, Самар?анд...» ва дигар вилоят?ои кишвари Туркистон бояд ба а?ибго? сафарбар мешуданд.
Ош?б?ои аввалин дар ша?ри Ху?анд сар шуданд Аз р?и та?симот уезди Ху?анд бояд 9 ?азор мардикор медод. Ба мардикоргир? 4 июли соли 1916 бояд шур?ъ мекарданд. Губернатори ?арбии Самар?анд Н.С.Ликошин р?й рост та?дид мекард, ки дар сурати саркаш? кардан, мардикорон ба воситаи ?увва?ои мусалла? сафарбар карда хо?ад шуд. Хашму ?азаби омма уезди Ху?андро фаро гирифт. Марду зан, пиру кампир, хурду калон ?ама ба с?и гузари Охун рафтанд. ?озирон талаб карданд, ки тайёр? ё худ сафарбарии мардикорон бекор шавад, ё мав?уф гузошта шавад. Пешопеши ин намоиш ??ра Зокиров, Дадобой Машарифов барин одамон мерафтанд. Дар байни он?о Бибисоле?а ?обилх??аева (Ходими ?амолак) низ буд. Ш?риш бера?мона пахш карда шуд. Ин ш?риш аз сабаби номутташаккилию бе на?ша буданаш шикаст х?рд. Вале ин ш?риш а?амияти бузурги таърих? дошт. Ме?наткашони то?ик дар ин ш?риш обутоб ёфта, аз ?и?ати сиёс? ба камол расиданд.
Просмотр: 1395
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved