Дата: 2017-05-10
Ташкили идоракунии дастго?и давлати Сомониён ба фаъолияти вазир?ои бозаковати Насри II Сомон?, Абўабдулло? Му?аммади Вай?он? (с. 914-918) ва Абулфазл Мухаммад Ибни Убайдулло?и Балъам? (с.918-938) тааллу? дорад. Сарвари давлати Сомониён Амир буд. Дастго?и марказии давлат? аз дарго??о (департаменти подшо??) ва девон?о (раёсати низоми-ша?рванд?) иборат буд. Сарварии сиёсиро дар дарбор со?ибони (амирони) ваколатдори подшо?, ки фармон?ои эшонро и?ро мекарданд, ба?о меоварданд. Дар итоати со?ибон теъдоди зиёди и?рокунандагон (чўбдорон) мав?уд буданд. Дар дарбор инчунин ?айати коркунони хизматрасон (маъмур?о, дастурхончи?о, аспбон?о ва дигар хизматгорон) мав?уд буданд.
Дар ташкили девон?ои марказии (раёсат?о) Сомониён та?рибаи идоракунии Сосониёнро истифода бурда, он?оро хеле содда карда буданд. ?амаг? да? девон амал мекард:
Муассиса?ои вилоят?, нохиявии девон?о бо раёсат?ои ма?алл? ало?аи зич дошт. Ба он?о бидуни девони барид, девон?ои марказии хеш ва ?окимияти ма?алл? итоат мекарданд. Вилоят?о ва но?ия?оро ?окимон идора мекарданд, он?оро одатан тиб?и анъана кадхудо меномиданд. ?окимонро тиб?и пешни?оди Амирони Сомон? аз зумраи феодал?о, сарлашкарон таъин мекарданд. Бештар ин вазифа?о (мансаб?о) аз мерос мегузаштанд. Ша?р?о аз ?ониби раис?о, шахсони мансабдори хоса идора карда мешуд. ?окимони он?оро бештар аз ?умлаи ша?риёрони маш?ур ва диндорон таъин мекарданд. Дар сохтори ташкили идоракунии давлат диндорон мав?еъи калонро мебозиданд. Сарвари диндоронро Шайхулислом меномиданд, дар ма?ал?о бошад идораи масчид?оро хатиб?о сарвар? мекарданд.1
Баъзе масъала?ои идоракунц дар асар?ои мутафаккирони форсу то?ик инъикос гардидаанд.
Аб?насри Форобц соли 1100 та?озои ба идоракунанда пешкашшавандаро ташаккул дод, Му?аммад Щаззолц ин системаро пурра карда, инкишоф дод.
Аб?абдулло?и Р?дакц, Аб?али Ибни Сино, Абул?осими Фирдавсц, Саъдии Шерозц, доир ба пешвоц ва санъати идоракунц андеша?ои худро дар асар?ояшон ифода намудаанд.
Аб?абдулло?и Р?дакц навиштааст:
Дониш андар дил чарощи равшан аст
В-аз ?ама бад бар тани ту ?авшан аст.
?е? ган?е нест аз фар?анг бе?,
То тавонц р?й бар ин ган? не?.
Абул?осими Фирдавсц навиштааст:
?а?он Сар ба Сар ?икмату ибрат аст,
Чаро ба?раи мо ?ама щафлат аст.
Фалсафаи «Шо?нома»-и Абул?осими Фирдавсц масъала?ои:
Аб?али Ибни Сино фармудааст:
?а?иртарин ва к?чактарин мардум ба сиёсати хуб ва тадбиру нек? тафаккури зиёд ва тааддибу тааддил ва бо ро?и рост даровардану аз ро?и нодуруст боздоштан ва мин?умла, ба ?амаи он, ки ша?риёр э?тиё? дорад, м??то?у ниёзманд аст.
Абдура?мони ?омц навиштааст:
Шунав панду дониш ба он ёр кун,
Чу донистц, он га? бад-он кор кун.
Тавоз?ъ кун онро, ки донишвар аст.
Ба дониш зи ту, ?адри ? бартар аст.
Саъдии Шерозц навиштааст:
?ар ки маш?ур гашт ба беодобц,
Дигар аз вай умеди хайр модар
Ба к?шиш нар?яд гул аз шохи бед,
На зангц ба гармоба гардад сафед
?амин тавр, классискони форсу то?ик доир ба идоракунц дар замони худ а?ида?ояшонро байн намудаанд, ки имр?з?о ро?барони давлат ва дигар сохтор?о дар фаъолияти худ метавонанд ба он?о такя кунанд.
Просмотр: 4563
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved