Дата: 2015-09-11
Санъат таърихи хело ?адима дошта, дар ?омеаи ибтидой дар омезиш бо асотиру эъти?од?ои дин? пай-до шуда, дар раванди ташаккули ?омеаи инсонй то имр?з дар рушду такомул ва та?аввулот аст. Оид ба санъат олимону санъаткорони зиёде ибрози а?ида намуда, фикру андеша?ои худро баён намудаанд. Аз р?и гуфта?ои он?о бармеояд, ки санъат як шакли шу-ури ?амъият? буда, дарки маърифатию амалии олами во?еиро аз тарафи инсон ифода мекунад.
Е ба таъбири дигар санъат шеваи махсуси фаъо-лияти инсон аст, ки дар он во?еият дар шакли баде?, тахаюл? ва рамз? инъикос ёфта, мазмун ва вазифаю матлаби муайянро дорад. Санъат бо гуногуншаклии худ тамоми па?л??ои ?аёти инсон ва орзую ормони ?ро фаро гирифта, имкон меди?ад, ки дар баробари олами во?е? олами дигаре офарида шавад. Он ма?су-ли тафаккур, ?а?онбин? ва маърифати инсонро дар-бар мегирад.
Инсон ?ангоми э?оди намуд?ои санъат бо асрори р?йдод, ?одисот ва во?еа?ои таърихи сарфа?м рафта, пайваста дониши худро дар бораи олами атроф васеъ мекунад. Офарида?ои худро чун воситаи му?ими дар-ки арзиш?ои волои инсон? ба василаи му?ими таъли-му тарбия истифода менамояд.
Санъат ба таври айнй дар шакл?ои зайл зо?ир мешавад:
1. Фазо?- намунае, ки симояш (образ?ояш) дар фа-зои муайян шакл мегирад ( на??ош?, ?айкалтарош?, меъмор?, ороишиву амал?).
|
НАМУД?ОИ САНЪАТ |
|
||||||||
|
1 |
|
< |
|
1 |
' |
|
|||
Санъати |
Санъати |
|
Санъати |
Санъати |
||||||
му?ассама- |
меъмор?, |
|
ра?с? |
бофандагй ва |
||||||
соз? |
тасвири |
|
|
кулолгари |
||||||
1 |
1 |
|
|
м |
|
|
|
' |
||
Санъати |
|
Санъати |
|
Санъати |
||||||
муси?? |
|
баде? |
|
сарояндагй ва аратор? |
Аз намуд?ои санъат бори дигар айён мегардад, ки он тамоми па?л??ои р?згор ва фаъолияти инсо-ниро дар бар мегирад. Аз ин р? имконоти санъат аз шакл?ои дигари фаъолияти инсон васеътар мебошад. Санъат бо шеваи махсуси худ гузаштаро ба имр?з ва имр?зро ба оянда пайваста, орзуву аъмоли мардумро дар худ та?ассум месозад. Ин шева?о го??о бо тари?и ошкоро ва го??о рамзй ифода меёбад. Дар бунёди санъат мардум ва фард?ои ало?ида са?м мегиранд. Дар давраи анти?а санъатро бо ду маъно: васеъ ва ма?дуд таъбир кардаанд. Дар маънри васеъ - ма?о-рати хонасоз?, киштирон?, ?унарманд?, зироаткор?, идоракунии давлат, со?аи тибб ва ?айра?о дохил ме-шаванд. Дар маънои ма?дуд - санъати муси??, ра?с, назм ва ?айра?о, яъне як василаи ?онеъсозии талаботи фаро?ати инсон? дохил мешавад. Сипас ин э?од?о дар ма?м?ъ арзиш?ои умумиинсон? касб мекунанд ва ?ой дар ган?ури фар?анги ?а?он? мегиранд.
Минбаъд дар аср?ои миёна ва ?арн?ои баъдина санъат бо пурраг? камол ёфт ва шеваи махсуси фаъо-лияти инсон шинохта шуда ?ар хал?у миллат пайваста бо шаклу шеваи хос онро риво? доданд. ?ар кадоме аз ин дастовард?о бо услуби офариниш, назокати за-бон, мазмун, р?йдоду падида?ои таърих? ва ?айра?о бемислу нотакроранд.
Санъат дар баробари манбаи дониш ва маърифат буданаш ма?саду вазифа?ои муайян дошта, таърихи гузаштаро ба замони имр?з мепайвандад. Бо туфайли осори бадей муси??, санъати тасвир? ?оя?ои инсонд?с-т?, ватанпарвар?, ме?ру му?аббат, хушодоб?, хуша-хло?? ва э?соси зебоипараст? тал?ин карда мешавад. Аз тарафи дигар санъат вобаста ба мар?илаи муайяни таърих?, авзои сиёс?, муносибат?ои ?авмй, ифодага-ри орзую ормон ва таъминсозандаи э?оди пур?иммати инсон аст. Ин тамоилро мо дар осори классикони фор-су то?ик ва ?ам дар суруд?ои мардум? э?сос мекунем. Симое, ки тимсоли ?а?и?ату адолат, нак?кориву сахо-ват, шу?оату родмард?, зебоиву хушахло?? мебошад ба мисли Рустаму С??роб, Эра?, Сиёвуш, Тахмина, Гурдофарид, Бе?зод, Леонардо да Вин?, Ромео, ?у-летто ва дигарон дар намуна?ои санъати баде? та?ас-сум меёбанд.
Дар замон?ои баъдина хусусан дар миёна?ои асри
XX тамоили ба идеология ва сиёсат омезиш додан ва тобеъ сохтани санъат рух дод, ки ин ба манфиати сан-ъат, ?амъият ва умуман инсоният набуд. Яъне санъат дигар озодона бо мувофи?и иродаи офаранда ташак-кул намеёфт. Агар дар т?ли мав?удияти худ санъат ва-зифаи маърифат? ва тарбиявиро ба ?о оварда, яке аз омил?ои солим ниго?дорандаи ?амъият бошад, санъат дар ва?ти омезиш ба идеология ва сиёсат ?ариб, ки ин ?ав?ари му?аддаси худро гум мекунад.
«Ма?зи маданияти баде? санъат аст» гуфтааст файласуфи Юнони ?адим Арасту.
Гегель сакъатро ?амчун шакли образноки маъри-фат муайян кардааст. А.Н.Толстой бошад саньатро чун вобастаи муошират ва Г.В.Плеханов чун шакли ма?сули ботинй инсон донистаанд.
Дар зери маф?уми маданияти баде? со?аи фаъоли-яти р???- амал? оид ба офаридан, па?н кардан ва аз худ намудани асар?ои санъат ё мавод?ое. ки ?иммати бадеи эстетик? доранд, фа?мида мешавад. Маданияти бадей дар давраи мо ба таври васеъ ба кор бурда меша-вад. Он на тан?о санъат, илм, ом?зандагони он, балки инчунин омили ?алкунандаи э?оди асар?ои бадей ва раванд?ои аз худкунии он?о (тарбияи эстетикию баде? ва ?айра) мебошад. Масалан: Гарчанде рассом- ?ай-калсози рус Эрнест Неизвестний, ра??осаи то?ик Ма-лика ?аландарова, ?офизаи хал?ии То?икистон Шо-иста Мулло?онова, файласуф ва шар?шиноси то?ик Акбар Турсунов о?ангсоз - Растанович, нависанда -Солженицин, о?ангсози рус - С.В.Рахманинов ва дига-рон имр?з?о ш??рати ?а?онй пайдо кардаанд. Олим, санъаткори Юнони ?адим - По-. ликлет таносуби идеали инсонро ом?хта, аз ну?таи назари фалса-фаи санъат чунин шар? дода буд, ки инсон бояд аз сар то пой 1/7 тамоми ?ад, р?й ва пан?а?ои даст - 1/10, пан?а?ои пой 1/6 бо-шад. Э?одиёти ходимони илму санъат ба ма?сади муайян карда-ни тамоми имконият?ои инсон равона карда шуда буд, чунки «Инсон то?и табиат аст» гуфтани Софокли бу-зург дар асари фо?иавии худ «Антигона» ша?одати он аст. Хайкалсози бузург-Мирон (миёнаи асри У-то ми-лод) (асараш «Дискандоз»), Поликлет (асараш «?аво-ни найзабардор») ва ?айра?о ин?о ?айкал?ои мавзун офаридаанд, ки ?оло ш??рати ?а?он? доранд.
|
ШАХСИЯТ?ОИ БУЗУРГИ СО?АИ САНЪАТ |
|
|||||||
|
" |
|
' |
1 |
|
ч |
|
||
Рудаки, Мирон |
Борбади Марвазй |
Гес?и навогар |
Камолиддини |
||||||
. |
' |
|
|
' |
|
|
г |
||
Поликлет, |
|
Леонардо да-Винч, Рафоэлло |
|
Глинка, Бах, Ф. Ша?ид?, |
Просмотр: 4537
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved