Дата: 2015-09-11
Оид ба омил?ое, ки ба рушду нум?и фар?анг му-соидат мекунанд миёни му?а??и?он ба?су талош?ои т?лон? давом дорад. Ба андешаи бисёр олимон омил-?ои берунаи ба пешравии фар?анг мусоидаткунанда омил?ои сиёс?, и?тисод?, и?тимо?, маз?аб? ва фар-?анг? мебошанд. Му?имтарин омил - омили сиёс? буда, омил?ои бо?имондаро пайваст гардонида ва та-шаккул меди?ад. Дар ?ама давру замон вазъи и?тисо-д?, и?тимой, фар?анг? ва маз?абй ба сиёсати ?омеа, давлату давлатдорй вобастагии зич дорад.
Сохти ?амъият ва фаъолияти сиёсатмадорон ба омили сиёсй дохил мешавад. Омили сиёс? ?одир аст, кор?ои бузургеро ба?ри рушди фар?анг сомон ди?ад. Аз тарафи дигар бо рафтори баъзе сиёсатмадорони ?омеа?о ма?з ?амин омили сиёсй метавонад сабабго-ри таназзули фар?анги ин ва ё он хал??о, нестшавии унсур?ои маданияти худ ба мисли забон, анъана, хат, фар?анг ва ?айра?о гарданд.
Мисол оварда метавонем, давраи ?укмронии сие-сатмадорони Сосониёну Сомониён - сиёсати Куруши Кабир, Дориюш, Бобакони Сосон?, Ардашери Боба-кон, Шопури 1-11, Анушервони Одил, вазир Бузур-гме?р, Сомонхудот, Асад, Исмоил, вазирон Балъам?, ?ай?ун? ва дигарон, ки боиси рушду нум?и фар?ангу санъат гардиданд ва ё баракси он сиёсати Исканда-ри Макдун?, Чингиз, Темур ва Гитлер, ки сад?о моли фар?ангу тамаддуни мардумро аз байн бурда-анд. Пайваста ба ин аз панд?ои ахло?ии Бузургме?р ёдовар мешавем.
Р?зе Бузургме?рро пурсиданд: - Чаро д?стон ба осонй душман мешаванду душманон бо маша??ати зиёд д?ст мегарданд?
Бузургме?р гуфт: Чунки с?хтан осон, сохтан муш-кил, шикастан осон, пайвастан мушкил, мабла? сарф кардан осон, мабла? ёфтан мушкил аст.
Агар дар бораи унсур?ои му?имтарини рушди фар?анг назар кунем, мо метавонем унсурро бо исти-ло?и рукн (?амъашаркон) муродиф донем. Зимни ун-сури маданият ва ё фар?анг он бахш?ои фаъолияти инсон дар назар дошта мешавад, ки ма?сули таффакур ва шууранд. Ба ибораи дигар, он па?л??ои э?оди ин-сонро унсур меноманд, ки дар муддати ?арн?ои зиёд тавассути мушо?ида, та?риба, донишу хирад ва зако-ват шакл гирифта, миёни фар?анг?о ба ?укми ?онун даромадаанд. Ин унсур?о, ки асоси маданияти маъ-навиро ташкил кардаанд, дара?аи ?а?онбин?, назари намояндагон? ин ё он маданиятро ба олами атроф, кай?он, падида?ои ?амъияту ?одиса?ои табиат инъи-кос мекунанд. Му?имтарин унсур?ои фар?анг ба назари мо за-бон, хату алифбо, асотир, маз?аб, анъана?о, оину ру-сум ва санъат мебошад. Савол пайдо мешавад, ки чаро такяго?и мо намуна?ои маънавиёт гардидаанд? Саба-баш ин аст, ки он?о дар му?оиса бо офарида?ои модд? устувор ва дарозумртар буда, ба ?ар яке аз ин пади-да?ои мадан? м??ри хираду заковати ?ар кадом хал? на?ш бастааст, ки онро аз маданияти мардуми дигар ?удо мекунад. Пешрафти фар?анги мардуми оламиён дар ин унсур?ои фар?анг та?ассум ёфтааст.
Ин унсур?ои фар?анг таърихи хеле к??ан дошта, сутуни устувореанд, ки фар?анг болои он?о ?омат рост кардааст. Он?о ?ав?ари зотии фар?анг, ?а?онби-н? ва дастовард?ое мебошанд, ки аз насл ба насл гу-зашта, сай?ал ёфта, нер?и некиву хирад, ме?ру му?аб-батро ба худ зиёд намуда, та?ассумкунандаи таърих ва маърифату маданияти хал??о гардиданд. Унсур?ои зикршуда дар раванди ме?нати бунёдкоронаи инсон?о пайдо шудаанд. Забон ?амчун унсури фар?анг ташак-кул ёфта, дар рушди фар?анг са?м мегирад ва вобаста ба сарнавишту таърихи миллат ?ановати сл аён гар-дида, бо пайдоиши хал?ияту миллат фаъолияти васеъ касб мекунаду ба сат?и ?а?он? мерасад. Забон воситаи му?имтарини ало?аи байни одамон буда, ?ар як фард тавассути он фикрашро баён мекунад ва якдигарро ме-фа?мад.
Оид ба хату алифбо ва а?амияти он дар пешрафти фар?анг сухан рондан он имконияти ба насл?о бо?? гу-зоштани арзиш?ои волои а?додиро чандин маротиба афзун мегардонад. Агар доир ба хату алифбо дурусттар андеша ронем маълум мешавад, ки мардум ?атто дар нимаи дуюми асри XIX ?ам аз баъзе сирру асро-ри хату алифбо ога? набуданд. Хат доираи имконияти инсонро васеъ сохта, ба ? шароит му?айё мекунад, ки па?л??ои ?аёти худро бо рамз?о ифода намояд.
Хат ин низоми аломат?ост, ки ба воситаи на?шу тасвир?о робитаи одамонро таъмин намуда, хабареро ба фосилаи муайян мерасонад ва мероси ку?анбунёди инсонро то ба давра?ои минбаъда мебарад. Аввалин алифбо ба ихтирои финикиён мансуб буда, шакли му-каммалтарини хат аст. Дар он овоз?ои ало?ида акс меёбанд ва ба хал??ои ало?ида ё гур??и хал??о таал-лу? дошта, доим ?амсафарашон мебошад.
Инсон бо ихтирои алифбо ?адами бузурге дар ?о-даи пешрав? ни?од. ? китобро офарид. Китобе, ки метавонад аз авзои замону р??и ниёгон ба мо маълу-мот?ои да?и? биди?ад. («Мавод доир ба назарияи фар?анг»-и ?.Асрориён ва Н.Сайвалиев). Оид ба ун-сур?ои дигари фар?анг мо дар мавз??ои оянд маълу-мот?ои муфассал хо?ем дод.
Просмотр: 3659
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved