Дата: 2016-05-05
Савдо аз банди та?лиду пайравии назми гузаштагон берун рафта, ба му?обили мавзўи диниву тасаввуфии адабиёти замонаш, ба му?обили ?а?олат ва таассуботи дин? дар лирикааш о?анги некбинона ва хушнудонае дохил намуд. Ин о?анг дар лирикаи Савдо дар образи ринди бебоке та?ассум ёфт. Савдо дар ?азал иш?и ?а?и?ии инсониро, иш?еро, ки ба касс ро?ату ?увати рў?? мебахшад, тараннум мекард.
?ор? Ра?матулло?и Возе? бо ву?уди душвории зиндаг? ва но?амвории шароити рўзгораш пайваста дар фаъолияти илмиву э?од? буд, ки мутаасифона, имрўз на ?амаи он?о ба мо расидааст. Ў соли 1886 ба сафари ?а? мебарояд ва ба ин ба?она бо бисёр мамлакату кишвар?ои пеш?адам, бо бисёр олиму фозилони ?ори?? шинос мешавад. Сафари ў аз ша?ри Бу?оро сар шуда, тавассути Туркистон, Кавказ, Истамбул то Арабистони Сауд? ва дар бозгашт бо тавассути Иро?у Эрон баъди як сол ба ватани хеш Бу?оро баргашт. Баъди баргаштан ў ?отира?ои ро? ва муло?от?ояшро бо олиму фозилон ва мардуми ша?р?ои дидагиаш дар шакли китоб бо номи «Савоне?-ул-масолик ва фаросих-улмамолик» («Во?еа?ои ро??о ва масофа?ои бийни кишвар?о») таълиф намуда, онро ба амир Абдула?ад мебахшад. Номи дигари ин китобро «Ога?и?ои ?ариб аз а?оиботи сафар» мегузорад. Возе? дар ин китоб нафа?ат сафари ?а? ва ша?р?ои му?аддаси Маккаву Мадинаро тасвир мекунад, балки аз бисёр во?еа ва шароити мамлакат?ои тара??икардаи Аврупою Осиё барои ?амдиёронаш хабар?ои тозаву навин ва иборатбахш на?л мекунад ва ба ин восита вай мисли А?мади Дониш дидаи биниши а?олии дар ?афлату ?а?олати асримиёнаг? мондаро ба ?а?они фаррох мекушояд. ?айр аз ин яке аз асар?о ў «Тў?фаи амон?»- ном дошта, бевосита ба илми тиб бахшида шудааст.
Шамсиддин Махдуми Шо?ин соли 1859 дар Бу?оро таваллуд шудааст. Падари ў Мулло Амон аслан аз Кўлоб буда барои аз бар намудани илму дониш ба Самар?анд ва сипас ба Бу?оро меояд. Шо?ин ?арчанд умри кўто? ва пур мусибату та?лука дида бошад ?ам, аммо мероси хеле бой ва гаронба?ое аз худ бо?? гузошт. Ин мерос аз девони ?азалиёт, маснавии «Лайли ва Ма?нун», маснавии нотамоми «Тў?фаи дўстон», рисолаи «Бадоеъ-ус-саноеъ» иборат аст.
Шо?ин дар рисолаи «Бадоеъ-ус-саноеъ»-и худ иллату ну?сон?ои аоратро ни?оят нозуксан?она ва бо нафрату ?азаби пуршўр нишон додаст. Ин ?амон хулоса?оест, ки Дониш дар «Рисолаи таърих?» пас аз та?лили таърихию и?тимоии аморат далерона ва ошкоро гуфта буд. ?амон ?а?и?ати таърих? ва конкрет? суханони Донишро Шо?ин дар «Бадоеъ-ус-саноеъ» бо образ?ои баде? такрор ва тасди? намудааст. Бинобар ин маснавии «Ту?фаи дўстон» ва рисолаи «Бадоеъ-ус-саноеъ» аз асар?ои бе?тарини адабиёти маорифпарварии нимаи дуюми асри 19 ба шумор мераванд. Исо Ма?муди Бу?оро?, ?айрати Бу?оро? ва дигарон барин рўшанфикрони забардасти охири 19 буданд, вале аз ?и?ати а?идаву мафкура ба дара?аи мутафаккири бузург А?мади Дониш расида натафонистанд.
Бо баробари ба Руссия ?амро? шудани Осиёи Марказ? дар он кор?она?ои бузурги саноатию исте?сол? таъсис дода шуда робитаи ти?оратию фар?ангии мардуми ма?алл? бо мардуми рус?о пайдо шуданд. Дар байни он?о ро??ои о?ан сохта шуд, ки он ба зиёдшавии рафту омади мардуми то?ику рус оварда расонид. Ин робита ба адабиёти маорифпарварони нимаи дуюми асри 19 ва ибтидои асри 19 хеле таъсир расонидааст.
Намояндагони пеш?адами ин гунна адабиёт дар вилояти Фар?онаи кишвари Туркистон Му?им?, Амбаротун, Фур?ат, ?амза ва Дилшод? буданд, ки ба фар?ангу тамаддуни баланди мардуми рус ?усни тава??ў? дошта, дўстию рафо?ати мардуми рус ва хал??ои Осиёи Марказиро дар ма?сули э?одиёту ?унари худ доимо тар?ибу ташфи? мекарданд. Э?одиёти он?о баъди ин?илоби мадан? хеле риво?у равна? ёфтааст. Шиносо? бо э?одиёти рўшанфикрони рус ба э?одиёти баъзе аз озодандешону рўшанфикрон чун ?айрат, Са?бо, Асир? ва Айн? таъсири бузург расонид.
?айрат шоири боистеъдод ва ?азалсарои забардасти мардуми форсзабон буда, дар назм ро??ои нав ме?уст. Ў шеър?ое, низ дорад, ки дар он?о мардумро ба маърифатнок? даъват намуда, дар ро?и бе?будии мадум ?а?д карданро сифати олии инсон мешуморад. Яке аз ?амзамону ?амфикри ?айрат Тошхў?аи Асир? мебошад. Ў шоири инсондўст буд ва мегуфт, ки «вазифаи адабиёт тавсифи а?лу дониш аст». Асир? мисли маорифпарварони ?арб а?идае дошт, к ибо ро?и маърифатнок? мардумро аз ?а?олат ва таасуби дин? ра?о додан мумкин аст. Вай боварии комил дошт, ки мактаб?ои дуняв?, илму маърифат мардумро хушбахт карда метавонад.
Просмотр: 2280
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved