Дата: 2016-04-11
Бо мурури тарра?иёти ?амеша болоравандаи илму техника, ба ?ам вобастагии минта?а?ои гуногун ?авитар гашта, як зумра мушкили?ои и?тисодию сиёс?, фар?ангию ахло?? ва экологиро ба миён меорад. Бемайлон афзоиш ёфтани а?олии сайёра бошад истифодаи бештари кандани?ои зеризаминиро талаб менамояд. Ба назар чунин мерасад, ки инсоният бо ?амин ро? гўё дасту пои ?амдигарро бо як ресмон баста, он ?адар кўргире?и сахте меандозад, ки сарриштаи кушоданаш басо мушкил мегардад.
Нодирияти ин ба?амбаст? дар он аст, ки бо мурури ?ашшо?шавии захира?ои фоидаовари таби?, нобаробарии таъмини и?тисодии а?олии минта?а?ои гуногун бар?ам нахўрда, боз пасттар мегардад. Аз ин вартаи фо?иаовар берун ?астанро ?ама фикр мекунанд, аммо ?алли аксари масъала?о иштироки бевоситаи ?ама хал?у миллат?оро талаб менамояд.
Дар рафти мубориза ба?ри вора?о? аз ин вартаи ?алокатовар инсоният бояд як зумра мушкили?о, аз ?умла:
- бадбин? ва душманног?;
- зўр? ва ?анг;
- яро?нокшавии бошитоб;
- худбин? ва чо?талаб?;
- афзоиши бемайдони исте?сол ва истеъмол;
- танбал? ва бефаъолият? барин сифат?ои бади ба инсон хосро аз байн бардорад, зеро ин?о сабаби пайдоиши ?анг, такмили восита?ои нав ба нави яро?и ?атли ом, афзудани ?иноят, ма?дуднамоии ?у?у?, кам гаштани захира?о, афзудани ?ашшо?? ва ?афомон?, инчунин бадшавии вазъи саломат? гаштанашон мумкин аст. Оё инсоният имконияти худро аз ин иллат?о озод намудан ва ба ?амдигар дар фазои сул?у осоишта дастгирии ?амдигар? ва ?амкорию баробар? зиндаг? карда тавонистанро дорад? Ва агар надошта бошад, оянда ўро ч? интизор аст?
Доир ба ин масъала ва ба хусус муайян намудани ояндаи инсоният андеша?ои гуногун ву?уд дорад. Яке аз ?амин гуна илм?о-Футурология ба шумор меравад. Футурология илм оид ба оянда, ма?мўи тасаввурот?о оиди ояндаи инкишофи инсоният доир ба та?йирот?о дар раванди и?тимо? мебошад. Хулосаи он?ое, ки ояндаи ?омеаи инсониро пешбин? менамоянд, дар сиёсат на?ши бузург мебозад.
Сиёсатмадорон пешбини?ои футуролог?оро ба во?еияти ?аёти ?амъият? ва раванди инкишоф му?оиса намуда, ба кадом тараф майл доштани он раванд?оро муайян карда, тараф?ои фоидаоварро ?увват дода, зарароварашро суст месозанд.
Дар илми Футурология ду усули пешбинии и?тимо? ву?уд дорад:
1. Имтидоди (экстрополяция), яъне пешгў? дар заминаи тамоил?ои бар?ароргашта бо назардошти та?йирот?ои имконпазир:
2. Моделсоз? (моделирование), сохтани модел?ои назариявии инкишофи оянда.
УСУЛИ ИМТИДОД?. Ин усул дар оянда идома додани тамоил?ои мав?ударо тавассути далел?ои гузашта ояндаро муайян месозад. Масалан, барои дар оянда муайян намудани ми?дору таркиби а?ол? ба ин далел?о суръати афзоиши бар?арор шуда, раванди ша?рнишиншавии а?ол? (урбанизация) дар ?амъият, ба ?ам наздикшавии таба?а?ои и?тимо?, афзудани ?иссаи синфи миёна такя менамояд.
Футролог на тан?о гузаштаро ба оянда мегузорад, балки имконияти та?ирёбии онро низ ба инобат мегирад.
Усули моделсоз? бошад сохтани модел?ои гуногуни назариявиро дар назар дошта, вариант?ои гуногуни ?олат?ои раванди и?тимоии ояндаро нишон меди?ад. Ин усул истифодабарии нати?а?ои илм?ои гуногунро талаб менамоянд. Чун инсоният ?ама донишмандонро бетараф намегузорад, «куллигароёни» мамлакат?ои гуногун соли 1968 (клуби Рими) - ро ?амчун ташкилоти ?амъиятии байналхал?? таъсис доданд.
Вобаста ба мав?еи олимон он?о ба ду гурў? - рў?афтодагон (пессимист) ва некхо?он ?удо шудаанд.
Намояндагони рў?афтодагони эколог? ояндаро хеле фо?иабор нишон дода, таълим меди?анд, ки масъала?ои муштараки оламро бе боздошт ё ма?дудсозии афзоиши а?ол? ва афзоиши илм?-техник? ?ал кардан хеле мушкил буда, хавфи бар?ам хўрдани инсоният та?дид менамояд.
Тиб?и (модели Мир-3), ки аввали соли 1970 аз тарафи кибернетики Амрико? Джей Фоерестер (1918) ва пайравонаш, ки ба ?амало?амандии нишонди?андаи пан?фосилагии мабла?гузор?, а?ол?, хўроквор?, захира?ои таби? ва ифлосшавии му?ити атрофро та?лил намуда, ба хулосае меояд, ки олам ба ?удуди афзоиши табииаш расида, афзоиши минбаъдаи а?ол? ба мушкилии ?иддии и?тисод? рў ба рў мегардад. Агар ?амин тамоил идома ёбад, аллакай дар нимаи якуми асри XXI фо?иа ба ву?уд меояд. Аз ин хотир ?омеаи ?а?он? бояд ба «инкишофи сифр?» баргардад. Тарафдорони некхо?они илм?- техник? ба таври кулл? та?йир додани технологияи исте?солот ва ба ву?уд овардани исте?соли бепартовро шарти пешравии ?омеа ва ?алли мушкилот медонанд.
Мутаасифона, ?аёти ?амъият? он ?адар мураккабу печ дар печ аст, ки ояндаи онро ани? муайян кардан басо мушкил аст. Ал?ол, мо аз фаъолияти амали як зумра давлат?ои тара??икардаи ?а?он ога?ем, ки абар?удрат?о иродаи сиёсиашонро бо ро?и зўр? ба давлат?ои дигар та?вил дода, аз мамолики сусттара??икарда талаб менамояд, ки комилан тарзи сиёсию давлатдории абар?удратро пазироянд ва ба он?о тобеъ бошанд. Аммо дар ояндаи наздик ?ар кадом давлати муста?или милл? барои он ?а?д месозад, ки ба ?атори давлат?ои мутамаддин расида гирад. Давлат?ои абар?удрат бошанд дар муносибат?ои сиёсию и?тисод? доштани ?арифи ба худ баробарро намехо?анд.
Дар чунин шароит давлат?ои дорои захира?ои бои таби? ва имконият?ои а?лию ?он?, то андозае ба худ мераванд. Имконият?ои доштаашонро барои ?ифзи шарафу номуси миллию давлатдор? сафарбар намуда, муста?иман барнома?ои сиёсию ?арбиашонро амал? месозанд. Давлат?ои абар?удрат ба чунин давлат?о бо ?ар ро? ва восита ?атто та?овуз ва та?дид менамоянд. Ин бошад ба хеле муташанни? гаштани вазъияти байналмиллал? мегардад. Нобовар? нисбат ба ?амдигар торафт меафзояд. Бо шиддат ёфтани муносибати байни миллат?о омил?ои умумияти дин?, этик?, минта?ав? ба ?ои якум баромада, итти?оди нави давлат?о дар заминаи умумияти решаи ягонаи этник? ба амал меояд. Шояд ?амин кўшиш ба итти?оди ягонаи нажод? ва ба се гурў?и ба ?ам мухолиф оварда расонад. Дар ин дара?аи чунин итти?од ?ифз намудани манфиат?ои и?тисод? ба ?ои аввал баромада, сиёсат онро ?ама?ониба тарафдор? менамояд.
Аз ин рў, ояндаи ?амъияти инсон? ба он вобаста мегардад, ки то ч? андоза ин се итти?оди нажод? ?у?у? ва озоди?ои ?амдигарро эътироф намуда, дар ?ама сат? баробар медонанд. Бо ву?уди ин ояндаи ?амъиятии ?амон миллате равшан мемонад, ки ба сарват?ои табииаш сариштакорона муносибат карда, он?оро ба таври о?илона истифода намудааст. Алалхусус, кишвар?ое, ки манбаи оби нўшок? буда, дорои и?тидори бузурги бар?ди?иандаанд, дар ?омеаи ?а?он? ?ои махсусро иш?ол менамоянд. Ин дар ?амон сурат имконпазир мегардад, ки миллат дорои нангу номуси ол? буда, пайваста дар андешаи инкишофи зе?нии хеш бошад ва битавонад со?ибисти?лолиашро дар ?ама сат? ниго? дорад. Дар ин раванд тари?и дар заминаи дин? ба ?ам гаравидани хал??оро ба му?обили намояндагони дини дигар аз эътибор дур сохтан нашояд. Ал?ол, дар сат?и сиёсати зидди терроризм тамоми тавоноии восита?ои ахбори умуми олами насрон? ба му?обили пайравони дини ислом нигаронида шудаанд. Идеолог?ои олами насрон? ва сиёсатмадорони он?о хеле хуб медонанд, ки сарзамини хал??ое, ки пайрави исломанду захира?ои бои таби? ва имконияти бузурги ?онию а?лон? дошта, дар сурати доштани ?аёти беихтилоф метавонанд ба дара?аи баланди тара??иёти и?тисодию сиёс? ва илм?- техник? бирасанд. Аз ?амин хусус, ноором? дар ин кишвар?о ба манфиати олами насронист. Бешак замоне, ки олами ислом ин бози?ои сиёсии олами насрониро дониста мегиранд, зиддият?о боз ?ам шадидтар мегарданд.
Тари?и дигари раванди инкишофи минбаъдаи ?амъиятро дар оянда ба?амгароии минта?ав? ташкил намуданаш имконпазир аст. Масалан, кулли мамолики Аврупо ба блоки ?арбии НАТО ма?з ба хотири му?обилист? бо Осиё дохил шудан ва худро бо ин ё он навъ аз а?олии Осиё маданитару хирадмандтар нишон додан аст. Он ки ин давлат?о сиёсати та?овузкоронаи Амрикоро даста?амъ? дастгир? менамоянд, дар гумон аст, ки робитаи ?асана ва ба?амсудмандро бо кишвар?ои Осиёи ?онибдор бошанд.
Аз ?амин мав?еъ а?олии ?итъаи Осиё низ метавонад бо ?ам итти?оди ягонаи худро бар му?обили Апрупо ташкил намуда, таносуби ?увва?оро ба манфиати хеш та?йир ди?анд. Ми?дори зиёди а?ол?, ?удуди бени?оят васеъ, сарват?ои бои таби?, ?увваи мардуми Осиёро хеле пурзўр менамояд.
Тари?и сеюми раванди ояндаи инкишофи ?омеаи инсониро ба?амо? дар заминаи умумияти забон? низ аз эътибор сокит кардан зарур нест. Э?тимол, зарурияти мубодилаи осон ва арзонтари ахбороти илм?-техник? ба кишвар?ои дорои забони ягона буда, новобаста ба реша?ои генетик? хал??ои гуногун ба ?ам наздик шуда, итти?оди бузурги миллат?ои гуногунро ба ву?уд меоранд. Ин итти?од ба мубодилаи на тан?о ахборот, балки мубодилаи арзиш?ои фалсафию ахло?? ва комилан аз ?и?ати рў?? ба ?ам наздикшавии одамон мегардад. Ма?з, дар зинаи хеле баланди ?амдигаршинос? ?удуд?ои милл? эътибори хешро гум карда протсесси ташаккули дарки манфиат?ои якхелаи ?ама инсон?о о?оз ёфта, таассуби этник?, ир??, дин? ва ?айра аз байн бардошта шуда, ?ар кадом фард дар симои нафари дигар нусхаи хешро мебинад. Дар ?амин мар?ила зиддияти манфиат?о аз байн бардошта шуда, инсоният дар даста?амъ? ?аёти худро о?ози нав мебахшанд.
Адабиёт:
1. Канто А.С. Философия мир истоки тенденции, перспективы. - Москва: Политиздат, 1990 г.
2. Куликов Л.М. Основы социологии и политологии, Уч. пос. - Москва, 2000 г.
3. Основы политологии, курс лекций. – Алмаата, 1995 г.
4. Мольцев В.А. Основы политологии. - М. 1997.
5. Зокиров Г.Н. Сиёсатшинос?. - Душанбе 1995.
6. Диноршоев М. Абдуллоев Ш. ?а?оншумулият ва миллат - Ахбори АИЦ То?икистон. Силсилаи фалсафа ва ?у?у?шинос?, № 1-4. с 2001.
Просмотр: 2545
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved