Дата: 2016-04-11
1. НАЗАРИЯИ МЕЪЁР? - раванди интихоби ратсионалии ?адаф?ои сиёс? дар вазъияти мураккаб. Ба сифати му?имтарин воситаи асосии муносибгардонии чунин интихоб, модел?ои гуногуни математик? ва дигар восита?о пешни?од карда мешаванд.
2. НАЗАРИЯИ РАФТОР?, «назарияи мазкур раванди ?абули ?арори сиёсиро амали махсуси ба ?амтаъсирасонии одамон, умумият?ои и?тимо? дониста, тамоми омил?ои дохилию беруние, ки ба ?абули ?арор дар ла?заи муайян таъсир мерасонанд, мавриди тава??у? ?арор меди?ад»1 Рафти ?абули ?арори сиёси ва амалисозии он истифода намуданиро таълимот ва восита?ои дигари ба равиши сиёс? ало?амандро низ талаб менамояд.
Ин назария, аз як тараф, агар на?ш, вазифа?ои институт ва ташкилот?ои идорав? чора?ои ?абули ?арор, на?ши коркунони техник? ва таъминкунандагони модд? ?амаи ашхоси дар ин протсес фаъолиятдоштаро ?айд намояд, аз ?ониби дигар, ба на?ши калон бозидани тартиби ?абул ва институтхо ниго? накарда, ?ангоми ?абули ?арор чорабини?ои ?айрирасм?, аз ?умла та?рибаи шахсони муайянкунандаи ма?сад ва восита?ои ба даст овардани муносибати шахсии он?о ва донишмандии шахсони масъул хеле му?им аст.
Гузашта аз ин, дар ?амъият ?е? го? ?ама гурў??о ?амфикр нестанд. ?арори ?абулшуда хусусияти созишро гирифта, на?ши субъективизмро меафзояд, яъне ?окимияти сиёс? ба воситаи таъсири ашхоси ро?барикунанда ба рафти ?абули ?арор ?амеша таъсир мерасонад, ки онро пешбин? ва пешгў? кардан имкон надорад. Охири охирон ?абули ?арор хусусияти симбиозии ратсионалию ?айриратсианал? мегирад.
МАР?ИЛАИ ТАЙЁР? БА ?АБУЛИ ?АРОР
Аз тайёр намудани рўзнома о?оз меёбад. Ин ?о аз ма?мўи масъала?ои умумии и?тимо? талабот ва мо?аро?ои умумии и?тимо?, талабот ва мо?ара?ои хусусияти сиёс? дошта, интихоб карда мешаванд. Ташаккули дурусти рўзнома ба ма?орати режими ?укмрон, ки то ч? андоза метавонад ?одиса?ои сиёсиро пешбин? намуда, барои ву?удоии бў?рон монеъ шавад ва ё далел?ои алакай ба ву?удомадаро ба ?айд гирад, вобаста аст.
Чун ?оида дар ин мар?ила гурў??ои гуногун манфиат?ои худро дифоъ намуда, дар кадом навбат ?ал кардани масъала?оро муайян месозанд.
Дар ин мар?ила му?имияти масъла?ои и?тимоиро талаботи идеолог?, интизории на?шии намояндагони доира?ои ?укмрон, тава??ў?и шахс?, та?рибаи пештара ва дигар сабаб?о муносибати интихобиро ба миён меорад.
Масалан, бе эътибор? нисбат ба масъала?ои му?ими и?тимо?, ин ё он э?тиё?и а?ол?, хо?иши ба доираи ?укмрон зарар нарасондан, тасаввуроти нодурусти элита оиди манфиат?ои худ муносибати тамоили муташаккилнамоиро ба ву?уд меорад.
Дар ин раванд сохтор?ои гуногуни расм? / кумита?ои парлумон?, комиссия?о, гурў?и лобби?о / ?айрирасм? / итти?оди байни шахсони сиёс?, эксперт?о ва ?. / на?ши бузург мебозанд. Ин ?о характери му?им? ё ному?имии ?арор зарур аст.
Дар ?олати якум ба?су мунозира байни ?увва?ои сиёс? вазъиятро тезутунд намуда, шиддат дар доираи ?укмрон ва таъсири восита?ои пин?онии ?окимият зиёд мешавад.
Имконияти ба ?арор дохил ва ё аз он хори? намудани масъала?ои берун аз со?аи сиёсат маънии ?окимият доштаниро дорад.
Шарти асосии коркарди «рўзнома» гирифтани ахборе, ки барои идоракунанда вазъи мушкилот? /проблема/ : ч? тавр ба ин ё он савол муносибат намуданро ба ву?уд меорад. Ахборот бояд аз он ла?за?ои му?име интихоб шаванд, ки он?о ?ангоми ?абули ?арор ?атман ба инобат гирифта шаванд. Тараф?о ва ё ташкилот?ои ?арор?абулкунанда бояд ахбороти ани? доир ба протсес?ои и?тимо? ва коркарди он?о дошта бошанд.
Пеш аз он ки ахборот «ашё» -и хоми ?абул мубаддал гардад, вай бояд ба арзиш?ои ?амъият? мувофи?ат кунад.
Масалан, барои ?абули ?арор 50% ?онибдор? он бошанд.
?ангоми ба системаи э?тиётии ?абули ?арор гузаштани ?окимият, ?ангоми ба ву?уд омадани вазъияти фав?улодда (?анг, бў?рон?ои ?иддии сиёс?) ин ?оида ва тартибот та?йир дода мешаванд. Баъзе мушкилот ва зиддият?о дар мар?илаи дигар ?ал карда мешаванд.
МАР?ИЛАИ ?АБУЛИ ?АРОР
Дар асоси коркарди та?риршудаи «рўзнома» ма?сад?ои инкишофи сиёс? ва ро??ои ба дастории он ташаккул меёбанд.
?адаф?о бошад кўто?муддат, дарозмуддат, байн?, охирин, аввалиндара?а ё дуюмдара?а буда метавонанд. Баёни ма?сад?ои асл? аз ?ама му?им буда, аз он ч?, ки ?окимият барои афкори умум, аз ?абили мубориза ба му?обили контрэлита эълон менамояд, фар?и кулл? дорад. ?адаф?ои асл? бояд ба талаботи имконпазиру босамар мувофи?ат намоянд.
Чун ?оида ма?сад?ои сиёс? дар гузориши байни се навъи институт?о: ташкилот?ои расмии давлат?, гурў??, манфиат?о ва механизми ?амъият? (масалан, восита?ои муста?или ахбори омма) ифода меёбад.
Аммо дар ин ?араён ?амеша ?амон институт?ои олии ?окимият на?ш мебозанд, ки ба он ?ама гурў??ои фишоровари сиёс? ба ?ам меоянд.
Барои ?амин ?ам механизми ифоданамоии ма?сад?ои сиёс? дар давлат?ои унитар? ва давлати нимпрезидентию унитарии идоракун? ва ?амъият?ои дорои сохтори парламентию федерал? фар?и ?идд? доранд.
Таъсири гуногунии ?увва?ои сиёс?, инчунин сохтор?ои мураккаби ?окимияти сиёсиро ба ?исоб гирифта, ма?сад?ои сиёс?, чун ?оида дар шакли алтернатив?, яъне пешни?оди чандин ро??ои ба дастоварии ма?сад ё имконият?ои гуногуни ма?сади ягонаро пешни?од менамоянд. Сиёсати о?илона, - менависад Д. Дьюи, - бо интихоби чанд вариант сару кор дорад, на ба вазъияти «?а-не».
Дар ма?мўъ кор карда баромадан ва ?абули ?арор дар ин мар?ила ба дара?аи ?айр? марказиятнок? (досентрализатсия) – и ?окимияти ол? ва таносуби он ба ?у?у??ои ташкилот?ои ?окимияти ма?алл?, ба ?ам таъсиррасонии ?изб?о, дара?аи ?удокунии ?окимияти ?онунгузор ва и?роия вобастаанд.
Шахсони муайяни сиёс? (сиёсатшиносон, хизматчиёни давлат?), инчунин, субъект?ои гурў?? (расм? ва ?айрирасм?) ?арор ?абул карда метавонанд.
?арор?ои гурў?? бо басало?иятияш фар? намоянд ?ам дар айни ?ол, ба вазъи проблемав? мушкилоти аксуламали суст пайдо шуда, ?ангоми бў?рон таъсири манф? мерасонад.
Ба ?арори ?абулшудаи хусусияти гурў?и дошта, масъулият хос бошад ?ам, ин барои ?абули ?арори номатлуб низ истифода мешавад.
?ангоми кабули ?арор гурў?и идоракунанда бояд барои талаботи стандарт ?авобгў бошад, чунки вайронсозии он ба пайдоиши гурў?е сабаб мешавад, ки ?арор?о ?абул намешаванд.
Сиёсатдорони ало?ида ?ангоми ?абули ?арор масъулияти шахс? гирифта, бо ?амин ба инкишофи ба даст овардани ма?сад имкон меди?анд. Дар айни ?ол фаъолияти шахси ало?ида ?ангоми ?абули ?арор барои пайдоиши таъсири гуногуни пин?он? имконияти бештар пайдо менамоянд.
Ч? тавре ки Р. Вангер ?айд намудааст: «сиёсатмадорон нисбат ба ?абули ?арор бештар дар та?симот иштирок доштанро мехо?анд»1. ?ангоми ?абули ?арори мушаххас зиддият байни намояндаг? ва шахси ало?ида бо сало?ияти он (компетентност) зо?ир мегардад.
УСУЛ?ОИ ?АБУЛИ ?АРОР
Аз назари Ч.Линдблюм ду усули ?абули ?арор ву?уд дорад:
а) ратсионал?-универсал?; б) ма?дуднамоии пай дар пай. Якум, пайваста ?удо намудани мушкилот ва интихоби ро?и он ?амчун мувофи?и ?али ма?сади гузошта. Ин на ?амчун на?шаи идеалии ?али масъала, балки нати?аи тафаккури дуруст аст, ки ?уннамудани ахбороти зарурию мувофи?ро талаб менамояд.
Дар ?аёт аслан сиёсатдорон аз на?ши имкони амал баромад намуда, аз шакли ?улайтар сарфи назар менамоянд.
?обилияти инсон дар такя ба ахборот нисбат ба он ки модел талаб менамояд, камтар аст.
Шояд ?ар кадом иштирокчии раванди идоракун? дар фаъолияташ ратсионал? бошад, аммо ?ангоми ба ?ам бархўрии иштирокчиёни сершумор вай хеле тира мегардад. Дигархелтар гўем, ?окимият ?ангоми ?абули ?арор ба талаботи манти?? эътибор намеди?ад.
Мушкилоти во?е? аксар нога?он рух дода элитаи ?укмрон ма?бур мешавад, пеш аз он, ки ма?сад муайян мегардад, ба фаъолият шурўъ намояд.
Дар амал бештар «усули шоха?о» истифода мегардад.
?и?ат?ои мусбию манфии тараф?оро ба ?исоб гирифта, А. Этсион? усули омехтаро бештар бо самар дониста, таъкид менамояд, ки ма?з ?амин усул ?ама тараф?ои зиддиятнокро бештар ба ?исоб мегирад.
МАР?ИЛАИ АМАЛИСОЗИИ ?АРОРИ ИДОРАКУН?
Дар ин мар?ила марказ?ои ?окимият ?арор?ои ?абулкардаашонро амал? мегардонанд. Бо амаликунонии ин ?арор зиддият меафзояд, чунки он ба ?ама маъ?ул бошад ?ам, ма?буран амалиаш месозанд. Му?обилияти зидди ?окимият на тан?о оппозитсия, балки ?окимони поёнии ?амъиятро низ ба ташвиш андохта, он?о аз ма?дуд шудани манфиати ма?омашон метарсанд.
Амалисозии ?арори ?абулшуда на?ши ?окимияти и?роияро афзуда, ба баланд гаштани кафолаташон ва ?онунвайронкун? водор месозад.
Ташкилот?ои амалкунанда бояд аз ч? сар кардан, ч? пешни?од намудан, ч? тавр амал намуданро донанд, то ки ризояти кофии сиёсиро дар атрофи ?арор?ои бароварда таъмин карда тавонанд.
Он?о бояд ?авобгарии шахсони мушаххас ё гурў??оро ани? намоянд. ?арор?о бояд то андозае талаботи ахло?? дошта, даъват ба ?иссиёти ша?рванд? ва худ?урбонкун? дошта бошанд.
Амалисозии андеша?ои идорав? ба ?окимият муайян намудани стратегияи умум?, интихоби характери амал (?амкор?, мо?аро, ма?буркун?, консенсус) барин усул?оро талаб менамояд.
Интихоби стратегия бояд ба ба?ои ратсионалии имконият?ои хеш, кофияти он?о барои амалсоз? ба?ри ба дастоварии ма?сад такя намояд.
Имкони му?обилиятнишонди?? низ ба эътибор гирифта шавад.
Шарти асосии амалисоз? стратегияи сиёс? ва технология, истифодабарии захира?о, ?уннамоии ахбороти зарур? аз нати?а?ои аввал?, такмили он?о ?ангоми муайян намудани номувофи?ии ма?сад ва восита?ои ба дастоварии онро муайян месозад.
Чанд шакли амалисозии ?арор ву?уд дорад элитизм, консерватизм, демократизм, радикализм ва ?.
Па?ншудатарин популизм аст. Популизм ?амчун воситаи му?ими ба дастоварии ма?сад?ои ?окимият бевосита ба афкори умум такя менамояд.
Просмотр: 2989
Музыка способна оказывать известное воздействие на этическую сторону души; и раз музыка обладает такими свойствами, то, очевидно, она должна быть включена в число предметов воспитания молодежи.
© 2020 DURAHSHON.TJ. All rights reserved